در جوامع روايي شيعه و سني، از امور متعددي به عنوان (علايم ظهور) ياد شده است. منظم ساختن اين نشانه ها در ضمنِ تقسيم و دسته بندي آن ها، فوايدي را در پي دارد که بر اهل دقت پوشيده نيست.

نشانه هاي ظهور را از زواياي مختلفي مي توان نگريست؛ مثلا از لحاظ پيوستگي و گسستگي نسبت به ظهور، علايم منفصل و علايم متصل - و به تعبير ديگر علايم پيش از ظهور و علايم مقارن با ظهور - را تشکيل مي دهند و از نظر ميزان قطعيت، به علايم محتوم و علايم مشروط انقسام مي يابند و از جهت طبيعي و انساني بودن و شخصي يا عمومي بودن سه دسته ي (حوادث خارق العاده)، (اوضاع عمومي اجتماعات بشري) و (متخاصمان؛ نيروها و چهره ها) را تشکيل مي دهند. پيش از ذکر علايم، دو نکته را خاطر نشان مي کنيم:

نکته اول: مأخذ برخي از علايم، خبر واحد يا احاديث مجهول و روايات مقطوعه و مرفوعه مي باشد، هرچند نگارنده در اين مکتوب، همه ي علايم را ذکر نمي کند و به ذکر علايمي که اکثرا در کتب متعدد و معتبر روايي وارد شده، بسنده مي کند ولي به هر روي تضميني براي عدم راهيابي نشانه هاي ضعيف السند وجود ندارد؛ البته قدر متيقن از نشانه هاي محتوم در ميان مجموعه ي علايم، قابل تحصيل و تشخيص است.

نکته ي دوم: لسان روايات در پاره اي از علايم به احتمال زياد، زبان نمادين يا به اصطلاح سمبليک است. بر اين اساس، مدلول مطابقي برخي از واژگان مراد نيست، بلکه معناي کنايي و استعاري مقصود معصوم عليه السّلام بوده است که در قست پاياني اين فصل و ضمن نکته ي پنجم نمونه ي برجسته اي از آن ارايه خواهد شد.