مشهور آن است که نفس زکيّه [1] .

در مکّه و ميان رکن و مقام ابراهيم در 25ذي الحجّه به قتل مي رسد و ميان قتل او و ظهور بيش از پانزده شب فاصله نيست [2] .

او جواني است که در مدينه براي ياري و نصرت آل محمد (صلوات اللَّه عليهم اجمعين) به پا مي خيزد -از اين رو در برخي از احاديث از وي با عنوان (مستنصر) [3] .

ياد شده است- و هنگامي که سپاه سفياني به مدينه مي رسد، برادر او را مي کشد [4] .

و وي به حرم امن الهي - مکّه - مي گريزد و در آنجا مظلومانه ذبح مي شود و اين هتک حرمت حريم امن الهي و جنايت وحشيانه، سبب نزول غضب الهي بر سفيانيان مي گردد [5] .

در برخي احاديث، اسم او (محمد بن الحسن) ضبط و معرفي شده است. [6] .

لکن افزون بر (نفس زکيّه)، در روايات باب از دو تن ديگر نيز ياد شده است: سيد حسني و فردي هاشمي.

در ميان محققان و مهدي پژوهان متأخّر و معاصر در تشخيص اين سه تن، اختلاف نظر به چشم مي خورد؛ در باره نفس زکيّه و دو تن ديگر چهار نظريه وجود دارد:

1 - نفس زکيّه شخصي است به نام محمد بن الحسن که ميان رکن کعبه و مقام ابراهيم کشته خواهد شد. از فحواي اين نظريه و تعابير قائل آن چنين استنباط مي شود که نفس زکيّه، از سادات حسني و در واقع همان سيد حسني است. [7] .

2- نفس زکيّه، فردي به نام محمدبن عبدالله بن الحسن بن الحسن بن، علي بن ابي طالب بوده و همان علوي به پاخاسته ي زمان ابي جعفر منصور، خليفه ي عباسي است. او معاصر با امام صادق عليه السّلام بود و پس از قيام به دست منصور کشته شد. [8] .

3 - نفس زکيّه مجاهدي است از زمره ي بسترسازان ظهور که رهبري عدّه اي از عاشقان امام مهدي عليه السّلام را بر عهده دارد و در راه حضرت در ميان هفتاد تن از علماي زمانه در منطقه اي پشت شهر کوفه به شهادت مي رسد.

او غير از سيد هاشمي تباري است که در مکه و بين رکن کعبه و مقام ابراهيم عليه السّلام سر از تنش جدا مي شود و اين هر دو، غير از سيد حسني هستند که به قتل مي رسد. [9] .

4 - نفس زکيّه، سيّدي والا تبار و حسيني نسب است و هموست که مظلومانه در 25ذي الحجه سر مبارکش در حرم امن الهي مکه مکّرمه از تن جدا مي شود و کمي پيش از ذبح شدن وي، سيّدي هاشمي و حسني تبار در کوفه به همراه هفتاد تن از علماي امت به دست سپاهيان سفياني و در اثناي ورود سپاه مجاهد خراساني از طريق شهرهاي قصر شيرين و خانقين به شهادت مي رسد. طبق اين نظريه، رجل هاشمي و سيد حسني يک تن مي باشند. [10] .