بازگشت

پيشرفت عظيم اقتصادي و عدالت اجتماعي


زميني که در آن زندگي مي کنيم امکانات بسياري براي زندگي ما و نسلهاي آينده و جمعيتهائي بسيار زيادتر از جمعيت کنوني ما دارد، اما عدم آگاهي کافي به منابع موجود، و منابع بالقوه زمين از يک سو و عدم وجود يک نظام صحيح براي تقسيم ثروت زمين از سوي ديگر سبب احساس کمبود از جنبه هاي مختلف شده است. تا آنجا که در عصر ما هر روز گروهي از انسانهاي فقير از گرسنگي مي ميرند. نظام حاکم بر اقتصاد جهان امروز که يک نظام استعماري است در کنار خود يک نظام جنگي ظالمانه را پرورش مي دهد که قسمت مهمي از نيروهاي فکري و انساني را که مي بايست به طور مداوم و پويا در جستجوي منابع جديد براي بهسازي زندگي انسانها به تلاش برخيزند، مي بلعد و نابود مي کند، اما هنگامي که اين نظام آن دگرگون شود نيروها براي استخراج منابع بيشمار زمين به کار مي رود و علم و دانش پيشرو در اختيار اين برنامه قرار مي گيرد و به سرعت منابع تازه اي کشف مي گردد و شکوفائي خاصي به اقتصاد بشريت مي بخشد. لذا در روايات مربوط به حکومت آن مصلح بزرگ اشارات پرمعنائي به اين توسعه اقتصادي ديده مي شود که از هرگونه توضيح بي نياز است. از جمله در حديثي چنين مي خوانيم: «هنگام حکومت او در شرق و غرب جهان جاي ويراني باقي نخواهد ماند مگر اينکه آنرا آباد خواهد ساخت» [1] و به راستي بايد چنين شود زيرا ويرانيهاي زمين نه به خاطر کمبود نيروي انساني است و نه کمبود مالي بلکه مولود ويرانگري انسانها، و صرف بيهوده منابع مالي و انساني و عدم احساس مسئوليت است و هنگاميکه اينها در پناه يک نظام صحيح اجتماعي برطرف گردد اين آبادي حتمي است، به خصوص که از پشتوانه منابع جديد فوق العاده اي نيز برخوردار خواهد بود. در حديث جالب ديگري از امام صادق (عليه السلام) مي خوانيم «هنگامي که قائم قيام کند حکومت را بر اساس عدالت قرار مي دهد و ظلم و جور در دوران او برچيده مي شود و جاده ها در پرتو وجودش امن و امان مي گردد. زمين برکاتش را خارج مي سازد و هر حقي به صاحبش مي رسد در ميان مردم همانند داوود و محمد (صلي الله عليه وآله وسلم) داوري کند. در اين هنگام زمين گنجهاي خود را آشکار مي سازد و برکات خود را ظاهر مي کند. و کسي موردي را براي صدقه و کمک مالي نمي يابد زيرا همه مؤمنان بي نياز و غني خواهند شد.» [2] بي شک اجراي اصول عدل و داد و جذب نيروهاي انساني به مسيرهاي سازنده چنين اثري را خواهد داشت و اما در مورد عدالت اجتماعي دوران حکومت ولي عصر (عليه السلام) احاديث و روايات فراواني است که به برخي از آنها اشاره مي کنيم. پيامبر اکرم (صلي الله عليه وآله وسلم) فرموده است: «شما را به ظهور مهدي (عليه السلام) بشارت مي دهم، او که زمين را پر از عدل مي کند همانگونه که از جور و ستم پر شده است. ساکنان آسمانها و ساکنان زمين از او راضي مي شوند و اموال و ثروتها را به طور صحيح تقسيم مي کند.

کسي پرسيد: معني تقسيم صحيح ثروت چيست؟ فرمود: به طور مساوي در ميان مردم.» [3] .

در اينجا منظور از تقسيم مساوي ثروت را مي توان اشاره به اموال بيت المال و اموال عمومي به طور کلي دانست و يا اشاره به اينکه در شرايط مساوي، امتيازات و پاداشها و اجرتهاي مساوي به افراد داده مي شود.


پاورقي

[1] اسعاف الراغبين باب دوم ص 140 و 141.

[2] بحارالانوار ج 13 چاپ قديم.

[3] نورالابصار... ص 156 و 157 چاپ مصر.