نتايج بحث آثار انتظار از بعد فردي
1ـ با توجه به اينکه رابطه هرمعلول مجرّدي نسبت به علّت خودحضورياست وموجود معلول نسبت به علّت خود درک حضوري دارد.
2 ـ از طرف ديگر در علم النفس فلسفي به اثبات رسيده است که انسان موجودي است که هم بعد مادّي دارد و هم مجرّد.
3 ـ حقيقت اصيل و ثابت انسان همان بعد مجرّد و روحي اوست که به تعبير فلسفي صورت و هويّت بخش بعد مادّي اوست به نحوي که بعد از جدا شدن از جسم به حيات خود ادامه خواهد داد و تمام کمالات وجودي و يا سقوط مرتبه وجودي انسان به بعد روحيش بر مي گردد.
4 ـ جهان معلول واجب الوجود و به تعبير ديني آفريده خداي متعال است امّا به اين نحو که خداي متعال موجودات جهاني را به شکل سلسله مراتب طولي خلق کرده است يعني اوّل معلول اوّل را و سپس از طريق آن معلولات بعدي تا برسد به جهان طبيعت.
بنابراين بين موجودات جهان طبيعت و حتّي مجرّدات يک سري موجودات داراي مرتبه وجود کامل و اعلي وجود دارند که واسطه ايجاد و خلق سلسله مراتب پايين تر از خود مي باشند و به تعبير ديني واسطه فيض الهي هستند.
5 ـ با مراجعه به متون ديني و روائي و ادعيه باقي مانده از اهل البيت (عليهم السلام) مي توان دريافت که مصداق بارز و کامل اين وسائط فيض و به تعبير فلسفي علل واسطه طولي و واسطه بين خداي متعال و موجودات بعد از آن علل خود ائمه اطهار هستند تعبيراتي مانند باب اللّه، سبب متصل بين آسمان و زمين، خليفه اللّه همه نشانگر اين واقعيّت روشن هستند که مصداق بارز اين علل واسطه خود ائمه (عليهم السلام) هستند.
نتيجه اوّل: به اين ترتيب نتيجه مي گيريم که نه تنها رابطه بين ما و خداي متعال حضوري است بلکه چون ائمه (عليهم السلام) واسطه خلق و بوجود آمدن ما هستند بدين ترتيب رابطه بين ما و ائمّه نيز حضوري است يعني ما اتّصال وجودي حضوري نسبت به آنها داريم.
6 ـ در مقدّمات بحث گفته شد که علم حضوري با تمرکز و يا عدم تمرکز قابل شدّت و ضعف هستند يعني اگر انسان نسبت به معلوم به علم حضوري تمرکز و توجّه بيشتري بکند در نتيجه مي تواند معلوم به علم حضوري خود را با وضوح بيشتري کشف کند و دريابد.
نتيجه دوم: بدين ترتيب هر چه توجّه و تمرکز ما نسبت به ائمه (عليهم السلام) و در حال حاضر نسبت حضرت ولي عصر (عليه السلام) زياد باشد علم حضوري و باطني ما نسبت به آن حضرت کاملتر و بيشتر خواهد بود.
7 ـ کاملتر شدن علم حضوري و شدت پيدا کردم آن عين قرب و نزديکي به معلوم حضوري خود مي باشد.
نتيجه سوّم: بدين ترتيب با توجّه بيشتر و تمرکز بيشتر نسبت به امام زمان خود (عليه السلام) علم حضوري ما نسبت به آن حضرت کاملتر، و در نتيجه نسبت به آن حضرت نزديکتر خواهيم شد يعني با ياد کردن هر چه بيشتر آن حضرت (عليه السلام) قرب و نزديکي باطني نسبت به آن حضرت بيشتر خواهد شد.
8 ـ بالاترينِ حدّ تکامل انسان لقاءاللّه و کشف حضوري و شهودي آن از طريق وسائط فيض و مجراي رحمت خداي متعال مي باشد.
نتيجه چهارم: بنابراين با توجّه و تمرکز بيشتر و به تعبير ديگر با ذکر و ياد ائمه (عليهم السلام) که مجراي فيض و رحمت الهيند علم ما و درک حضوري ما نسبت به خداي متعال بيشتر شده و از طريق ائمه (عليهم السلام) و به واسطه آنها به درک شهودي و حضوري و لقاء حضوري خداي متعال مي توانيم نائل شويم (انشاءالله) بدين ترتيب معني دقيق انتظار فرج که ملازم با ياد امام زمان (عليهم السلام) مي باشد روشن مي گردد و آن توجّه و تمرکز هر چه بيشتر و به تعبير ساده ياد و ذکر هر چه بيشتر آن حضرت (عجل اللّه تعالي فرجه الشريف) مي باشد که نتيجه اش همان است که در بالا ذکر شد. (و رزقنا اللّه بحق المهدي عجل اللّه تعالي فرجه الشريف).