بعد از اثبات تداوم رسالت، و نياز انسان امروز مانند انسان ديروز به وحي و حتميّت حجّت بعد از خاتميت، اکنون اين پرسش مطرح مي شود که اين حجج چه کساني هستند؟ از چه ايل و تباري مي باشند؟ چه ويژگي ها و صفاتي دارند؟ و چه مسئوليت هايي را دارا هستند؟ و وظيفه و مسئوليت توده ها در برابر آنها چيست؟

پاسخ آنها را در نهج البلاغه پي مي گيريم و اشاره اجمالي به بيان قرآن از آنها داريم.

قرآن کريم از اين اولياء و حجت هاي بعد از رسول سخن ها دارد و کرائم و مدايح او در وصف اينها است. در نگاه قرآن حجت هاي بعد از رسول اين ويژگي ها را دارند:

1 ـ از عصمت برخوردار و از رجس و پليدي بيزار و از هر تعلقي آزاد هستند [1] .

2 ـ نفس رسول هستند و با رسول دو گانگي ندارند [2] .

3 ـ بعد از خدا و رسول از ولايت بر مردم برخوردارند و اولو الامر هستند و اطاعت آنها را خداوند واجب کرده است. [3] .

4 ـ وارثان کتاب و برگزيدگان رب الارباب هستند [4] .

5 ـ اجر رسالت رسول هستند و رسول در برابر انقلاب عظيمش، از مردم مودت آنها را خواسته است [5] .

6 ـ صاحبان علوم رسول هستند و سينه هاي آنها منزل قرآن است [6] .

7 ـ زبان صادق ابراهيم و احياگران راه او هستند [7] .

8 ـ آنها سبيل و صراط به سوي حق هستند [8] .

البته بحث از حجج بعد از رسول در قرآن، خود موضوع مستقلي است که هرچند ديگران به آن پرداخته اند و زوايايي از اين حقيقت را نشان داده اند، ولي به بحث فراگيرتري نيازمند است و نگاه و فرصت ديگري را مي طلبد.

معرفي اين حجت ها در نهج البلاغه يکي از محوري ترين مباحث اين کتاب است. حضرت علي (عليه السلام) بر خود لازم مي داند که به نسبت انکار جامعه بعد از رسول، به اثبات و معرفي آنها بپردازد، و اجازه ندهد تداوم نبوت و مسير مستقيم اسلام به انحراف کشيده شود، و قرآن و وحيِ مکتوب بدون ترجمان بماند.

آنچه آن حضرت به بيان آن پرداخته، خود گزارش گسترده اي را مي طلبد که در اين نوشتار به گوشه اي از آن اشاره مي رود.