بازگشت

صاحب الزمان از نگاه هانري کربن


پروفسور «هانري کربن» ايران شناس مشهور فرانسوي از جمله اروپايياني است که در دوران زندگي علمي خود تمايل قلبي و يقين عيني و عقلاني به وجود مبارک امام عصر (عج) و معنويت بي بديل ساير ائمه شيعه (ع) يافته بود.

به عقيده کربن، مفهوم ولايت در اين دوران طولاني انتظار، همان هدايت ارشادي امام است که «اسرار» اصول عقايد را مي آموزد. اين مفهوم از سويي، شامل مفهوم معرفت است و از سوي ديگر، واجد معناي محبت؛ يعني معرفتي که في نفسه متمرکز و نيرومند است. [1] .

کربن در بخشي از کتاب تاريخ فلسفه اسلامي ضمن نقل روايتي مشهور از پيامبر اکرم (ص) که مي گويد:

اگر تنها يک روز به پايان جهان باقي مانده باشد، خداوند آن روز را چندان طولاني خواهد کرد تا مردي از ذرّيه من که نامش نام من و کنيه اش کنيه من خواهد بود، ظهور کند. او زمين را از هماهنگي و عدل پر خواهد ساخت چنان که تا آن هنگام از خشونت و جور پر شده است.

به تفسير اين روايت پرداخته و مي نويسد:

روزي که چنين طولاني خواهد شد، زمان غيبت است و اين حديث صريح طنين خود را در همه قرون و در تمام مراتب شعور و ضمير شيعه منعکس ساخته است.

کربن پس از اذعان به اين نکته که امامان همه نور و حقيقت واحدي هستند که در دوازده شخص متمثل شده اند، مي نويسد:

وقتي نسبت لاهوت و ناسوت را در شخص امامان در نظر بگيريم، مي بينيم مسأله به هيچ روي شبيه به اتحاد اُقنومي در طبيعت نيست، امامان، ظهورات و تجليات الهي هستند، قاموس فني زبان، کلمات (ظهور و مظهر) را پيوسته به مقابله با عمل آيينه باز مي گرداند، پس بدين گونه امامان هم چون ظهور الهي، بي هيچ کم و بيش «اسماء الله» مي باشند و به اين عنوان از دو مهلکه تشبيه و تعطيل مصونند. [2] .


پاورقي

[1] امين ميرزايي، موعود، شماره چهاردهم.

[2] هانري، کربن، تاريخ فلسفه اسلامي، ترجمه اسدالله مبشري.