هنگام تولد امام مهدي (عج)، حدود 35 سال از ساختن شهر سامرا مي گذشت؛ شهري که در کنار ويرانه هاي شهر قديمي بنا شده بود و با اين که اين شهر به عنوان پايتخت دوم خلافت بغداد به حساب مي آمد، از همان آغاز مقرّ خليفه عباسي شد. معتصم عباسي، هشتمين خليفه بني عباس درسال 218، يعني آغاز خلافت خود، امر به ساختن اين شهر کرد و سپس بدان جا رفت و بدين گونه سامرا مرکز خلافت عباسيان شد.

امام دهم، بيست سال و امام يازدهم چندين سال در آن جا تحت نظر و زنداني بودند. هنگامي که ولادت حضرت مهدي (عج) نزديک شد و خطر وجود ايشان در نزد جباران قوت گرفت، در صدد برآمدند تا از به دنيا آمدن اين نوزاد جلوگيري کنند و اگر هم به دنيا آمده، او را از بين ببرند. بدين علت، چگونگي احوال امام مهدي (عج) در دوران حمل و سپس تولد آن حضرت از مردم مخفي نگه داشته شد و جز چند تن از نزديکان، شاگردان و اصحاب خاص امام عسکري (ع) کسي او را نمي ديد، حتي آنان نيز گاهي حضرت را مي ديدند، نه پيوسته و به صورت عادي.

علت مخفي داشتن ولادت مهدي (عج) اين بود که خلفاي عباسي، چون از طريق روايات پيامبر (ص) و ائمه طاهرين (ع) پي برده بودند که دوازدهمين امام، همان مهدي (عج) است و زمين را پر از عدل و داد خواهد کرد، دژهاي گمراهي و فساد را درهم مي کوبد و دولت جباران را سرنگون مي سازد، طاغوتيان را به قتل مي رساند و خود امير مشرق و مغرب جهان مي شود، درصدد بر آمدند تا اين نور را خاموش کرده و آن حضرت را به قتل برسانند. ازاين رو، جاسوسان و مراقباني، حتي در ميان قابله ها مأمور کردند تا داخل خانه امام عسکري (ع) را زير نظر بگيرند، ليکن چون خداوند در هر حال، نور هدايت را پاينده خواهد داشت، اراده اش بر اين تعلق گرفت که حتي دوران بارداري مادر حضرت نيز پنهان بماند.

در روز جمعه نيمه شعبان 255 در شهر سامرا، از شهرهاي عراق از پدري چون حضرت امام حسن عسکري (ع) و مادري نيک سيرت به نام مليکه نواده قيصر روم که به او حکيمه، سبيکه، نرجس، سوسن، مريم، ريحانه و صيقل هم مي گفتند، آفتاب وجود دوازدهمين ستاره تابناک ولايت طلوع کرد و جهان را به نور وجود خويش منوّر گردانيد.