پاسخ ما:

ليلة القدر شبي است که خداوند وصفش را در قرآن فرموده که خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ [1] .

از هزار ماه ارزشش بيشتر است. در آن شب به طوري که از روايات و آيات قرآن استفاده مي شود اين است که در شب قدر يعني در سال يک دفعه بررسي کاملي از وضع همه افراد بشر مي شود يعني ملائکه اي که موکّل ما هستند اينها صورتحسابهاي ما را مي آورند خدمت امام زمان (عليه السّلام). مثلا فرض کنيد امام زمان (عليه السّلام) يک جائي نشسته اند ملائکه مي آيند خدمتشان و همه صورتحسابها و نامه هاي اعمال که جمع زده شده است به امام زمان (عليه السّلام) ارائه مي دهند و نتيجه اش سال آينده روي خود طرف پياده مي شود. اين معناي شب قدر است، شب قدر حکومت حضرت وليّ عصر (عليه السّلام) و امام هر زماني است در زمان ما حضرت بقيّة اللّه است. اگر ما حواسمان جمع باشد آن شب، شب سرنوشت سازي است، شب محاسبه است، شما مثلا ده سال درس خوانده ايد حالا يک جلسه محاسبه درسهايتان و معدّل گيري را برايتان مي گذارند و ارفاق هم دارند و بي ارفاق هم ممکن است باشد و اينها هست لذا در شب قدر که امام زمان (عليه السّلام) مي نشيند که گزارش دهند پس آن حضرت مي دانند که امشب شب قدر است. ديشب نبود پريشب نبود، شب قدر را مي داند چه شبي است، ولي براي ما شب قدر مشخّص نيست از روايات استفاده مي شود که شيعيان بايد به مقدار بيشتر تلاش کنند تا شب قدر را بدست بياورند، اين را بدانيد که هر چيزي که مشخّص بود قدرش را مردم نمي دانند اين يک جريان طبيعي است، شما امام زمان (روحي فداه) را چقدر دوست داريد، خوابش را هم ببينيد چند روز خوشحاليد اگر امام زمان (عليه السّلام) بيايد و ظاهر باشد، ما اين قدري که الان غائبانه دوستش داريم آنجا دوستش نداريم چون بالاخره انسان کار و زندگي دارد دوست داشتن حدّي دارد، کار داريم، زندگي داريم. زن و بچّه داريم، هزار جور گرفتاري داريد. آنهائي که در زمان امام صادق (عليه السّلام) بودند فکر نکنيد که همه آنها محبّتشان کمتر از شما بوده نه. ولي چون دائما در محضرش بودند آن وجود مقدّس برايشان عادي شده بود.



تو قدر آب چه داني

که در کنار فراتي



بنابراين اگر شب قدر را مشخّص بکنند قدر و ارزشش از بين مي رود. دوّم مي خواستند به بهانه شب قدر شما لااقل دو سه شب عبادت کنيد. و لذا بعضي از اصحاب خدمت امام (عليه السّلام) مي رسيدند و مي خواستند که امام شب قدر را براي آنها تعيين کند امام مي فرمود:

دو شب عبادت، اهميّتي در مقابل آنچه از اجر به شما مي رسد ندارد؟ و يا مي فرمايد که اگر انسان با دو شب زحمت به اين همه ثواب و ارزش برسد، آيا نمي ارزد. دو شب زحمت بکش، شب بيست و يکم و بيست و سوّم ماه رمضان را عبادت کن که يکي از آنها شب قدر است. براي ما تنبلها که دايره را ضيق کرده اند که مقداري خدا دائره را ضيق کرده و مقداري ائمّه (عليهم السّلام) که اطّلاعيه شب قدر را به ما رسانده اند به سه شب حالا اين سه شب را احيا نگه بدار مشغول عبادت باش، مشغول کارهاي با فضيلت باش براي اينکه درک شب قدر را بکني.

والاّ بعضي از بزرگان بودند که تمام دوره سال بيدار بودند و اعمال شب قدر را انجام مي دادند که شايد شب قدر را درک کنند ولي خداي تعالي دايره را ضيق کرده از آيات قرآن استفاده مي شود که فرموده:

اِنّا اَنْزَلْناهُ في لَيْلَةِ الْقَدْرِ [2] .

که ما قرآن را در شب قدر نازل کرديم. و در جاي ديگر مي فرمايد:

شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي اُنْزِلَ فيهِ الْقُرْانُ [3] .

در ماه رمضان قرآن را نازل کرديم. خوب معلوم است با اين حساب شب قدر در ماه رمضان است حالا در اينجا بعضي از علما بحثي دارند که نمي خواهم شما را به شک بيندازم. مي گويند قرآن چند دفعه به پيامبر (صلّي اللّه عليه و آله و سلّم) نازل شده يکي در شب قدر و ديگري در ماه رمضان بنابراين معلوم نيست شب قدر در ماه رمضان باشد. امّا روايات باز آمده و جمع و جورش کرده که آورده اند به سه شب يا اقلّ از دو شب اينکه نمي دانيم شب قدر چه شبي است علّتش اينها است. ما نمي دانيم امّا امام زمان (عليه السّلام) مي داند و هيچ مانعي هم ندارد که ما ندانيم و صلاح نباشد ما بدانيم و امام زمان (عليه السّلام) صلاح باشد و واجب باشد که بداند.