اگر انسان سالک، به وظائف خود عمل کند و سعيش اين باشد که تکاليف خود را خوب انجام دهد امّا در توسّلات ضعيف باشد و در وادي اشک و آه و سوز و گداز از حضرت وليّ عصر (ارواحنا فداه) و ائمّه اطهار (عليهم السّلام) نباشد آيا در عمل عقب تر و ناموفّق تر از کسي است که زياد توسّل مي کند امّا داراي تفقّه کمتري است؟ پاسخ ما:

متأسّفانه توسّل معنائي دارد که اکثرا ما نفهميده ايم. وقتي مي گويند:

توسّل کن فکر مي کند بايد بنشيند و دعاي توسّل بخواند. تنها اين نيست.

توسّل يعني وسيله قرار دادن ائمّه اطهار (عليهم السّلام) براي رسيدن به کمالات. قرآن وسيله است. و ما به قرآن که عمل مي کنيم توسّل به قرآن کرده ايم. پيغمبر اکرم وسيله است اگر به فرمايشات پيغمبر (صلّي اللّه عليه و آله و سلّم) عمل کرديم توسّل به آن حضرت کرده ايم. ائمّه اطهار (عليهم السّلام) هم وسيله هستند اگر به فرمايشات آنها عمل کرديم به آنها توسّل کرده ايم. بايد معناي اصطلاحي توسّل را از روي آن برداشت. توسّل يعني وسيله قرار دادن. گفته هاي آنها را براي رسيدن به کمالات وسيله قرار مي دهيم اگر کسي در تمام دوران عمرش واجبات را انجام بدهد و محرّمات را ترک بکند ولو هيچ توسّلي به آن معناي اصطلاحي (يعني دعاي توسّل) نخواند اين شخص در نزد خدا محبوب تر از کسي است که واجبات را انجام ندهد و محرّمات را انجام بدهد و هر روز هم ده مرتبه دعاي توسّل بخواند. البتّه معناي وسطي که بهتر از معناي اوّل است اين است که اگر واجبات را انجام بدهيد يک نوع توسّل است محرّمات را ترک کنيد يک نوع توسّل است و در ضمن روحتان متّصل به روح خاندان عصمت باشد و دستتان به دامن آنها باشد که آنها کمکتان بکنند آن هم در همين انجام واجبات و ترک محرّمات والاّ يک نفر فاسق و فاجر هر شب دعاي توسّل بخواند فرض هم مي کند اين دعاي توسّل آن قدر قوي است که گناهان روز گذشته اش را خدا بخشيده و فردا هم گناه مي کند روحش کثيف است چون گنهکار است. خلاصه توسّلي هم که در قرآن گفته شده که وَابْتَغُوا اِلَيْهِ الْوَسيلَةَ [1] .

و در روايات هم فراوان داريم و حتّي در همين دعاي توسّل هم مي گوئيم مثلا يا اباجعفر يا محمّد بن علي ايّها الباقر يا بن رسول اللّه يا حجّة اللّه علي خلقه يا سيّدنا و مولينا انّا توجّهنا واستشفعنا و توسّلنا بک اين توسّلنا بک معنايش اين است که بوسيله تو ما به طرف خدا مي آئيم. بوسيله تو. آيا بوسيله تو يعني خدا آن گوشه نشسته است و تو دست مرا گرفته اي و پيش خدا برده اي؟ خير. معنايش اين است که گفتار و دستورات شما را عمل کرده ايم و به خدا رسيده ايم و يا به خدا مي رسيم.

اين معناي توسّل است و لذا بايد واجبات را انجام بدهيم يک نوع از توسّل و محرّمات را ترک بکنيم يک نوع توسّل و دست ما به دامن آنها باشد و از نيروي معنوي آنها هم استفاده کنيم يک نوع توسّل است و اگر کسي تفقّه در دين نکند نمي تواند توسّل واقعي به خاندان عصمت و طهارت:

در هر سه نوع توسّل داشته باشد.