پاسخ ما:

تنها اين نيست، علل مختلفي دارد که يکي از آنها آماده نبودن مردم است. البته مسأله مهم در ظهور همين است که مردم آماده شوند و اوّل احساس نياز به يک عدالت گستر پيدا کنند و بعد خواستارش شوند و وقتي ظهور فرمود، به عدالت او تن داده و عدالتش را قبول کنند و قوانينش را بپذيرند. اين هم که روايت دارد بايد دنيا پر از ظلم و جور بشود تا حضرت ظهور کنند، به اين جهت است که وقتي دنيا پر از ظلم و جور شد و مردم متوجّه شدند حقّشان ضايع مي شود، همه آماده براي يک دادخواه عدالت گستري که بيايد حقّشان را به آنها برگرداند، مي شوند، پس دو چيز براي ظهور آن حضرت لازم است:

اوّل:

پر از ظلم و جور شدن دنيا و به عقيده من همان وقتي که درِ خانه علي بن ابيطالب (عليه السّلام) و ائمّه اطهار (عليهم السّلام) را بستند دنيا پر از ظلم و جور شد، چون مردم از معارف حقّه و علوم حقيقي دور نگه داشته شدند.

دوّم:

اينکه انسان اين را بفهمد و درک کند که يک چنين حقّي از او گرفته شده و دادخواهي کند، آن وقت دادخواه به سراغش مي آيد.