علاّمه بزرگ و استاد اعظم محمد بن محمد بن نعمان حارثي بغدادي معروف به «شيخ مفي -د» از مراجع بزرگ و رئيس جهان تشيّع در عصر خود بود که در يازدهم ذيقعده سال 338 يا 336 هجري قمري در روستاي «سويقه ابن بصري» از توابع «عکبرا» که در ده فرسخي شمال بغداد، قرار گرفته، متولّد شد و به سال 413 هجري قمري در بغداد درگذشت و قبر شريفش در حرم کاظمين (عليهماالسلام) مي باشد. او تأليفات بسيار دارد، يکي از تأليفات او کتاب شريف «الارشاد في معرفة حجج اللّه علي العباد» معروف به «ارشاد مفيد» است، اين کتاب مکرّر چاپ شده است و يکبار در اوايل قرن دوازده هجري، توسّط مولا محمد مسيح کاشاني، معروف به «مولا مسيحا» (شاگرد و داماد محقّق حسين خوانساري) ترجمه شده و به نام «تحفة السليمانيّه» به اسم شاه سليمان صفوي، به سال 1303 در ايران به چاپ رسيده است. [1] و اخيرا اين کتاب ترجمه شده و در دسترس است.

ذکر مطلب فوق پيرامون کتاب «ارشاد مفيد» براي آن بود که دانسته شود کتاب حاضر، تلخيص و انتخاب با مقداري تغييرات، از همان کتاب ارشاد مفيد است که توسّط علامه حِلّي - قدس سرّه - انجام گرفته و در حقيقت، اين کتاب منسوب به دو نفر از علماي معتبر و برجسته شيعه است و نظر به اينکه علاّمه حِلّي آن را تهذيب و تکميل کرده، به نام وي طبع و منتشر شده است.

خدا را شکر که توفيق ترجمه آن به فارسي، نصيبم شد و به اين افتخار نايل شدم که زبان و قلمم همواره پيرامون زندگي محمّد و آل محمّد - صلوات اللّه عليهم اجمعين - به کار افتد و خوشه چين خرمن فضايل آنان باشم.

يادآور مي شوم که گاهي عبارات کتاب، نياز به توضيح داشت که در پاورقي و گاهي در متن ميان پرانتز، به آن پرداخته شد. و نيز يادآوري مي شود چنانکه مؤ لف معظم (علاّمه حِلّي) کرارا خاطرنشان کرده اند، بناي اين کتاب بر اختصار است، از اين رو در مورد شهادت امامان (عليهم السلام) غالبا به ذکر تاريخ رحلت آنان اکتفا شده، به اينکه همه آنان جز حضرت مهدي - سَلاُاللّه عَلَيه - يا با شمشير و يا با زهر، به شهادت رسيدند و اين از درسهاي بزرگ زندگي آنان است که در راستاي دين همواره به مبارزه با طاغوتيان برخاستند و هيچ گاه تسليم ظلم و ستم نشدند تا اينکه در اين راه به شهادت رسيدند. به هرحال، بايد گفت: اين کتاب فهرستي گذرا بر زندگي دوازده امام (عليهم السلام) است.

مطلب ديگر اينکه: چون مؤ لّف کتاب، از مراجع و رجال بزرگ جهان تشيّع است و همانند فروغي تابان در پيشاني فرهنگ اسلام، مي درخشد، شرح مختصري از زندگي او را در مقدمه آورديم تا از زندگي فرهنگ ساز او نيز بهره مند گرديم.

قم - محمد محمدي اشتهاردي

جمادي الاولي 1409 - ديماه 1367