در هر يک از دو غيبت، صغري و کبري، پيوند حضرت مهدي (عج) با مردم به طور کلي گسسته نبوده است که اين ارتباط بوسيله نايبان برقرار بوده و هست.

همانسان که غيبت امام دوازدهم به دو گونه بود، نيابت نيز دو گونه است:

الف) نيابت خاصه در غيبت صغري.

ب) نيابت عامّه در غيت کبري.

نيابت خاصه، آن است که امام، اشخاص خاصي را نايب خود قرار دهد و به اسم و رسم معرفي کند.

نيابت عامّه، آن است که امام، ضابطه هايي کلي به دست دهد، تا در هر عصر فرد شاخصي که آن ضوابط بر او صدق مي کند، نايب امام شناخته شود و به نيابت از امام عهده دار سامان امور جامعه در امر دين و دنيا باشد.