پيدايش مسجد مقدس جمکران از ديدگاه مرحوم آية الله العظمي نجفي
مسجد جمکران از اوايل غيبت صغراي حضرت بقيه الله روحي له الفداء است.
و در نوشتجات قديمه سه اسم دارد:
1 - مسجد جمکران
2 - مسجد حسن بن مثله
3 - مسجد صاحب الزمان
و هر کدام از اين سه اسم به مناسبتي گفته شده.
مسجد جمکران مي گويند! چون متصل است به قريه جمکران که يکي از قراء شهر مذهبي قم است.
مسجد شيخ حسن بن مثله مي گويند! نظر به اينکه در زمان او و به همت او اين مسجد ساخته شده است.
مسجد صاحب الزمان مي گويند! نظر به اينکه وجود مبارک امام زمان در آنجا مکرر ديده شده.
و اين مسجد شريف مورد احترام کافه شيعه بوده است از غيبت صغراء (از شب سه شنبه 17 ماه مبارک رمضان سال 393 که امام زمان دستور تاسيس آن را به شيخ حسن بن مثله داده) تا به امروز که حدود يکهزار و بيست و دو سال مي شود و همينطور که شيخ بزرگوار محدث عاليمقدار مرحوم آية الله صدوق رحمه الله عليه کتابي به نام مونس الحزين دارند که
[ صفحه 47]
حقير آن نسخه را نديده ام ولي مرحوم آقاي حاج ميرزا حسين نوري استاد، استاد حقير از آن کتاب نقل مي فرمايد و در آن کتاب مفصلا قضيه اين مسجد جمکران و تاريخ حدوث آن را نقل نموده و بالجمله اين مسجد مقدس جمکران مورد احترام علماء اعلام و محدثين کرام شيعه بوده و کرامات متعدد از اين مسجد جمکران ديده شده است.
و نيز چند مرتبه تعمير و بنا شده، بناء اول در زمان حسن بن مثله بوده، بناء دوم او در زمان شيخ صدوق، سپس در زمان صفويه هم چند مرتبه تعميراتي صورت گرفته، و در زمان رياست مرحوم آيت الله حائري مرحوم حجه الاسلام آقاي شيخ محمد تقي يزدي بافقي هم تعميراتي کرده اند و بعد از او آقاي حاج آقا محمد معروف به آقازاده که از تجار محترم قم هستند و هنوز در قيد حياتند، ايشان نيز تعميراتي انجام داده اند.
در اين مسجد شريف مکرر کراماتي ديده شده است که مرحوم شيخ محمد علي کجوئي معروف به قمي در کتاب تاريخ قم در جلد اول و دوم اشاره کرده به کراماتي که در آنجا اتفاق افتاده است و اشخاصي که شرفياب حضور مبارک حضرت ولي عصر (ع) شده اند.
خلاصه اين جاي ترديدي نيست که مورد اهميت و مورد احترام شيعه بوده است و نمازي هم در آن جا نقل شده است، البته بهتر اين است که آن نماز را به قصد رجاء بجا بياورند و اين مسجد موقوفاتي هم داشته، اراضي متعدده در اطراف داشته و در خود شهر مقدس قم رقباتي وقف اين مسجد داشته که اکثر اينها از حال وقفيت بيرون رفته و ملک شده است و راجع به اين مسجد کتابچه هاي مختصري نوشته شده، ولي آنچه که بايد و شايد در خصوصيات او نقل نشده.
[ صفحه 48]