سرّ اين که عملکرد و سيره و روش ائمه (عليهم السلام) در انجام وظايف شان يک سان نبوده است، چيست؟

برخلاف آن چه گفته مي شود عملکرد ائمه (عليهم السلام) در برخورد با حوادث گوناگون، که تا حدودي شبيه به هم بوده اند زياد متفاوت نبوده است، چون همه عملکردهاي آن ها در محدوده اصول و برنامه هاي تشيع، که همان اصول اصيل اسلامي است قرار داشته است و همه کارها و برنامه هاي آن ها نشان گر حقيقت اسلام و تعاليم نجات بخش آن بوده است و اگر مي بينيم پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) و اميرالمؤمنين (عليه السلام) هر کدام در يک بخش مهمّ از عمر شريف شان به گونه اي و در بخش ديگر به شيوه ديگري عمل کرده اند، اين ها همه در نتيجه دستورهاي اسلام و قرآن بوده است.

چون اسلام هم دستورِ

(الاّ اَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً) [1] .

[«مگر اين که از آن ها بپرهيزيد ـ و به خاطر هدف هاي مهم تري تقيّه کنيد».]

و (اِلاّ مَن اُکرِهَ وَ قَلبُهُ مُطمَئِنٌّ بِالايمانِ) [2] .

[«بجز آن ها که تحت فشار واقع شده اند در حالي که قلبشان آرام و با ايمان است».]

دارد و هم دستور العمل:

(جاهِدِ الکُفّارَ وَ المُنافِقينَ وَ اغلُظ عَلَيهِمْ) [3] .

[«اي پيامبر! با کفار و منافقين پيکار کن و بر آنان سخت بگير!».]

دارد، و هم (خُذِ العَفوَ وَ امُرْ بِالعُرفِ وَ اَعرِضْ عَنِ الجاهِلينَ) [4] .

[«ـ به هر حال ـ با آن ها مدارا کن و عذرشان را بپذير، و به نيکي ها دعوت نما، و از جاهلان روي بگردان ـ و با آنان ستيزه مکن ـ!».]

(وَ لا تَستَوِي الحَسَنَةُ وَ لاَ السّيّئَةُ اِدفَع بِالّتي هِيَ اَحسَنُ) [5] .

[«هرگز نيکي و بدي يکسان نيست، بدي را با نيکي دفع کن».]

و همچنين مي فرمايد:

(فَمَنِ اعْتَدي عَلَيکُم فَاعتَدُوا عَلَيهِ بِمِثلِ مَا اعْتَدي عَلَيکُمْ) [6] .

[«و ـ به طور کلي ـ هر کس به شما تجاوز کرد همانند آن بر او تعدي کنيد!».]

و هم درباره اجراي مجازات زناکاران دستور مي دهد:

(وَ لا تَأخُذُکُمْ بِهما رَأفَةٌ في دينِ اللهِ). [7] .

[«و نبايد رأفت ـ و محبت کاذب ـ نسبت به آن دو شما را از اجراي حکم الهي مانع شود».]

به طور کلي شرائط و اوضاع عصر ائمه (عليهم السلام) براي حفظ اصول اسلام و کيان تشيع همان گونه از عملکرد را تقاضا مي کرده که آن ها در عمل داشته اند و البته شيعه بايد از خط راستين اسلام که امام آن را از هر کس بهتر مي شناسد و از آن ذره اي تعدي نمي کند پيروي نمايد.