پس شهادت از نظر اسلام از جنبه فردي، يعني براي شخص شهيد يک موفقيت است، بلکه بزرگترين موفقيت است، آرزو است، بلکه بزرگترين آرزو است

امام حسين فرمود: جدم به من فرموده است که تو درجه اي در نزد خدا داري که جز با شهادت به آن درجه نائل نخواهي شد. پس شهادت امام حسين براي خود او يک ارتقاء است و عاليترين حد تکامل است. تا اينجا ما مساله مرگ و شهادت را از جنبه فردي تحليل کرديم و رسيديم به اينجا که اگر مرگ به صورت شهادت باشد، واقعا يک موفقيت است براي شهيد و جشن و شادماني دارد. لهذا سيد بن طاووس مي گويد اگر نبود که دستور عزاداري به ما رسيده است، من روز شهادت ائمه را جشن مي گرفتم

اينجا است و از اين جنبه است که ما به مسيحيت حق مي دهيم، به نام شهادت مسيح که مي پنداريم شهيد شده، براي مسيح جشن بگيرند. اسلام هم در کمال صراحت، شهادت را موفقيت شهيد مي داند نه چيز ديگر



[ صفحه 118]



اما از نظر اسلام، آن طرف سکه را هم بايد خواند، شهادت را از نظر اجتماعي، يعني از آن نظر که به جامعه تعلق دارد، پديده اي است که در زمينه خاص و به دنبال رويدادهائي رخ مي دهد و به دنبال خود رويدادهائي مي آورد نيز بايد سنجيد. عکس العملي که جامعه در مورد شهيد نشان مي دهد صرفا به خود شهيد تعلق ندارد. يعني صرفا ناظر به اين جهت نيست که براي شخص شهيد موفقيت يا شکستي رخ داده است. عکس العمل جامعه مربوط است به اينکه مردم جامعه نسبت به شهيد و جبهه شهيد چه موضعگيري داشته باشند