بسوي آزادي از جبر طبيعت و اجتماع
ز - سير تکاملي بشريت به سوي آزادي از اسارت طبيعت مادي و شرائط اقتصادي و منافع فردي و گروهي، و به سوي هدفي بودن و مسلکي بودن و حکومت و اصالت بيشتر ايمان و ايدئولوژي بوده و هست. اراده بشرابتدائي بيشتر تحت تأثير محيط طبيعي و محيط اجتماعي و طبيعت حيواني خودش شکل گرفته و متأثر شده است، ولي اراده بشر در اثر تکامل و فرهنگ و توسعه بينش و گرايش به ايدئولوژي هاي مترقي، در اثر تکامل فرهنگ و توسعه بينش و گرايش به ايدئولوژي هاي مترقي، تدريجا از اسارت محيط طبيعي و اجتماعي و غرائز حيواني آزادتر شده و آنها را تحت تأثير قرار داده است
[ صفحه 48]