روايات، فتنه ويژه اي را در سرزمين شام ياد مي کند که قبل از خروج سفياني واقع خواهد شد. و اين فتنه غير از فتنه غربي و شرقي است که مسلمانان گرفتار آن مي شوند و قبلا درباره اش سخن گفتيم. به احتمال قوي تر، فتنه ياد شده متصل به فتنه همگاني و يا ثمره آن است. که گاهي روايات مربوط به آنها و حالات راويان درباره اين دو فتنه با هم مخلوط مي شود.

بارزترين چيزي که در فتنه سرزمين شام وجود دارد، اختلافات و درگيري هايي است که سبب ضعف حکومت و عدم مقاومت شاميان در برابر دشمنان خود مي گردد تا جايي که از اداره کشور ناتوان مي شوند. و امير مؤ منان (ع) آن را فتنه اختلاف احزاب که در قرآن از آن ياد شده است، مي نامد، چه اينکه درباره اين گفته خداي سبحان از آن حضرت سؤ ال شد:

«طوائف مردم از پيش خود (درباره مسيح) اختلاف کردند واي بر اين مردم کافر هنگام آن روز بزرگ (قيامت).» [1] .

فرمود:

«از سه نشانه، انتظار فرج داشته باشيد، پرسيدند اي اميرمؤ منان آنها کدامند؟ فرمود:



[ صفحه 102]



اختلاف اهل شام در بين خودشان درفش هاي سياه از خراسان، صيحه آسماني در ماه رمضان. سؤ ال شد صيحه آسماني در ماه رمضان چيست؟ آيا نشنيده ايد گفته خداوند را در قرآن «اگر بخواهيم از آسمان نشانه اي را بر آنها فرو فرستيم به گونه اي که همه در برابر آن سر تسليم فرود آورند.» [2] نشانه اي که دختر جوان را از سراپرده برون مي آورد و خفته را بيدار مي کند و بيدار را به وحشت مي اندازد.» [3] .

البته دو نشانه از نشانه هاي ظهور تحقق يافته است، يکي آنگاه که ميان اهل شام اختلاف بوجود آمد و ديگري زمانيکه پرچمهاي سياه از خراسان آشکار گرديد، اما اميرمؤ منان (ع) زمان شروع اختلاف اهل شام و ظاهر شدن درفش هاي سياه تا صيحه ماه رمضان را معين نفرموده است و ممکن است سالهاي درازي به طول انجامد.

و در روايت آمده است که فرياد يا ندا و يا بانگ آسماني در سال ظهور رخ مي دهد که پس از آن در ماه محرم، ظهور حضرت مهدي (ع) واقع مي شود.

از پيامبر(ص) روايت شده که فرمود:

«قبل از ظهور حضرت مهدي (ع) فتنه اي پديد مي آيد که مردم را سخت در محاصره قرار مي دهد، پس مبادا اهل شام را دشنام دهيد زيرا مؤ منان حقيقي از آن سامان هستند، بلکه ستمگران آنها را نفرين کنيد و خداوند بزودي قضا و قدري از آسمان مي فرستد تا آنها را پراکنده سازد بگونه اي که اگر



[ صفحه 103]



روبهان با آنها درآويزند، بر آنان پيروز مي گردند، آنگاه خداوند حضرت مهدي (ع) را حداقل در ميان دوازده هزار و حداکثر در بين پانزده هزار تن بر مي انگيزد و نشانه آنها کلمه «بميران» «بميران» است سه گروه پرچمدار هستند که طرفداران هفت درفش با آنان مبارزه مي کنند هيچ پرچمداري نيست مگر اينکه طمع حکومت و رياست دارد آنگاه حضرت مهدي (ع) ظهور مي فرمايد و مهرباني و دوستي و نعمتهاي مسلمانان را به آنان باز مي گرداند.» [4] .

در روايتي آمده است:

«خداوند کسي را بر شاميان مي فرستد که جمعيت آنها را پراکنده مي سازد حتي اگر روبهان با آنها درگير شوند بر آنان چيره مي شوند، در اين هنگام مردي از خاندان من با سه گروه پرچمدار ظهور مي کند تا آخر حديث» [5] .

و معني کلمه «ابدال» که در روايت منقول از پيامبر(ص) آمده «يعني مؤ منان راستين و واقعي» و شرح معني آن در ذکر اصحاب حضرت مهدي (ع) خواهد آمد.

و در روايتي به جاي «قضا و قدر» سبب آمده است و معني اينکه خداوند کسي را بر شاميان مي فرستد که جمعيت آنها را پراکنده مي سازد يعني مردمي را بر آنها بر مي انگيزد که سبب تفرقه جمعيت آنها و کشمکش ‍ ميان آنها مي شود.

و جمله هاي «بميران» «بميران» و يا، «اي ياري شده از ناحيه خدا، بميران» شعار نظامي در ميان برخي از ياران مهدي (ع) مي باشد.

و عبارت «سه گروه پرچمدار» يعني ياران حضرت مهدي (ع) سه فرقه هستند که هواداران هفت زمامدار، جهت کارزار با حضرت مهدي (ع) و يارانش، با يکديگر متحد مي شوند و از آن جا که هر يک از آنها به پادشاهي و رياست طمع مي ورزد بين آنان اختلاف بوجود مي آيد، اما اين اختلاف مانع آن نيست که فرمانده همه آنها سفياني باشد، زيرا در اثر حملات نظامي به عراق و حجاز و شکستهاي لشکريان او حکومت وي بسرعت ضعيف مي شود و اين از چيزهايي است که فرصت مناسبي را براي ياران طمعکار و مخالفين وي، در رسيدن به قدرت مهيا مي سازد در حاليکه آنان درگير کارزار با حضرت مهدي (ع) مي باشند.

روايات ديگر، پيرامون محاصره اقتصادي غرب در مورد سرزمين شام و بحران ارزاق و قحطي است که مردم بدان گرفتار مي شوند، بدون آنکه مدت آن مشخص گردد و طبيعي است که اين بحران همراه با فتنه خارجي و داخلي است و ابزاري است در دست غرب براي تحت فشار قرار دادن مسلمانان...

برخي از روايات مي گويد: امر گرسنگي و تشنگي در سال ظهور به اوج خود مي رسد، از پيامبر(ص) روايت شده است که فرمود:

«ديري نمي پايد که مردم شام، دينار و پيمانه اي نزدشان يافت نمي شود، پرسيديم اين امر از کجاست؟ فرمود: از جانب روميان. آنگاه اندکي سکوت کرد سپس فرمود: در



[ صفحه 104]



آخرالزمان خليفه اي مي آيد که به مردم اموال کمي داده و آن را به شمارش نمي آورد.» [6] .

باعث اين فشار اقتصادي و مالي و مواد غذائي، روميان يعني غربي ها هستند.

از جابر جعفي نقل شده است که از امام باقر(ع) درباره اين گفته خداي سبحان سؤ ال کردم:

«براستي ما شما را با چيزهايي هم چون ترس و گرسنگي مورد آزمايش قرار مي دهيم»

حضرت فرمود: گرسنگي بر دو گونه است عام و خاص اما گرسنگي خاص ‍ در کوفه است که خداوند آن را ويژه دشمنان آل محمد مي گرداند و آنان را هلاک مي سازد، اما گرسنگي عام در شام خواهد بود و آن ترس و گرسنگي است که تا آن زمان هرگز بدان گرفتار نشده اند لکن، گرسنگي، قبل از قيام حضرت قائم و وحشت و اضطراب، بعد از قيام آن حضرت خواهد بود.» [7] .

از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:

«پيش از ظهور قائم، بطور حتم سالي فرا مي رسد که مردم در آن دچار قحطي گرفتار ترس شديدي از کشته شدن و کمبود اموال و جان ها و ثمرات مي گردند» و اين مطلب در قرآن به روشني ديده مي شود، آنگاه اين آيه را تلاوت فرمود:

«براستي ما شما را با چيزهايي همچون ترس و گرسنگي و کاهش مال و جان و ثمر مورد آزمايش قرار مي دهيم و صبر پيشگان را بشارت بده.» [8] .

زمان اين فشار و تنگنا در سال ظهور طبق اين روايت، مانع آن نيست که اين وضع مدتي قبل از ظهور وجود داشته و سپس در سال ظهور شديدتر از گذشته بوجود آيد، آنگاه ظهور بوقوع پيوندد.

اما روايات مدت اين فتنه را در سرزمين شام، طولاني ياد مي کند، هر وقت مي گويند



[ صفحه 105]



تمام شد طولاني مي گردد. «و از آن راه فرار مي جويند اما نمي يابند» [9] و روايات اين فتنه را با همان اوصاف فتنه غربي و شرقي توصيف مي کند که داخل هر خانه اي از خانه هاي عربها و مسلمانان خواهد شد و اينکه «هرگاه آن را از سوئي اصلاح کنند از سوي ديگر گسيخته مي شود و يا از جانب ديگر آشوب برخيزد.» [10] .

اينها ويژگيهاي طبيعي اين فتنه است، ماداميکه ثمرده اي از ثمرات فتنه بزرگ خارجي باشد.. بلکه پاره اي از روايات بطور صريح آن را «فتنه فلسطين» مي نامد، چنانکه قبلا از نسخه خطي ابن حماد ص 63 گذشت.

برخي از احاديث مدت آن را 12 و 18 سال تعيين کرده است و ممکن است اين مدت مربوط به مرحله پاياني آن باشد نه تمام مدت آن.. و ما اميدواريم اين آخرين زمان مرحله جنگ داخلي لبنان باشد.

.. از سعيد بن مسيب روايت شده که گفت:

«فتنه اي در سرزمين شام پديد مي آيد که ابتداي آن همچون بازي کودکان است و پس از آن ديگر کارشان سامان نپذيرد و ديگر نيرويي نخواهند داشت تا آنکه ندا کننده اي از آسمان فرياد سردهد، بر شما باد، به فلاني روي آوريد و در آنحال دستي بر آيد و اشاره کند.» [11] .

و بانگ آسماني ياد شده نام مهدي (ع) را مي خواند همچنين دستي که از آسمان اشاره مي کند نيز جزء نشانه هاي ظهور آمده است.

در روايتي ديگر از پيامبر(ص) رسيده است که فرمود:

«فتنه چهارم 18 سال طول مي کشد و بهنگام خود پايان مي پذيرد و نهر فرات از کوهي از طلا بيرون مي آيد و مردم به گونه بر آن هجوم مي آورد که از هر نه نفر هفت نفر بهلاکت مي رسند.» [12] و بزودي گفتگو پيرامون درگيري قرقيسيا بر سر گنج فرات خواهد آمد.»



[ صفحه 106]