تنبيه دوّم: در بيان نيّت و خلوص در آن است، بعد از تحقّق ارکان ايمان يعني توحيد و امر رسالت و ولايت مهمترين شرطي که در عبادات و نيز در زيارت حضرت ابي عبدالله (عليه السلام) مي باشد نيّت است، که هم صحّت آنها و هم درجه قبولي و کمال آنها موقوف به نيّت است، که بعضي از مطالب مربوط به آن؛ در کيفيّت خلوص آن در مسئله انتظار فرج ذکر شد، و امّا بعضي از مطالبي که متعلّق به اين عمل شريف است بطور اختصار بيان ميشود:

با توجه به اخباريکه نقل کرديم؛ واضح گرديد که اين عمل از اعظم و اشرف و افضل و اکمل عبادات جليله الهيّه است، و بنابراين؛ هم صحّت و هم قبولي آن توقف به نيّت و خلوص آن دارد.

و امّا صحّت آن پس مشروط است به اوّلين درجه از خلوص در نيّت، و مراد از صحّت آن است که عمل را طوري انجام دهد که يک درجه و يک مرتبه از اجر و ثواب اُخروي بر آن مترتب شود، و بنده بوسيله آن مستحق تفضّل آن اجر از خداوند متعال شود، يعني طوري نباشد که بنده به جهت اخلال در شرايط مهمّه آن بکلّي از ثوابهاي اُخروي آن محروم و بي نصيب گردد.

و مراد از اوّلين درجه خلوص در نيّت آن است که نيّت از ريا ــ يعني حصول شهرت و خوش آمدن مردمان ــ و از هواي نفساني و شهوات دنيوي سالم و خالي باشد، و غرض از اقدام به آن عمل مجرّد و محض محبوبيّت آن نزد خداوند باشد.

و امّا درجه قبولي و مرتبه کمال اين عمل شريف مشروط به مرتبه کامله از خلوص است. و اين مرتبه قبولي و کمال به عنوان کلّي بر دو ميزان است:

ميزان اوّل: آن است که عمل طوري بجاي آورده شود که بر آن عطا شدن تعداد زيادي از ثوابهاي حجّ و جهاد و صيام و صدقه و ذکر و حسنه و استقبال و مشايعت نمودن ملائکه او را در ذهاب و اياب ــ خاصه ملائکه عظام، چون حضرت جبرئيل و ميکائيل و عزرائيل (عليهم السلام) و امثال آنها ــ تا آنکه به هزار و صد هزار و دويست هزار برسد بلکه تا به حدّي که از حدّ شمارش خارج گردد؛ مترتّب شود.

و اين مرتبه کمال در آن مرتبه از خلوص حاصل مي شود که غرض و نيّت بنده محض فائز شدن به اين ثوابهاي مهمّ باشد، و هيچ جهت دنيوي ولو جهات راجحه آن که خارج از هواي نفساني است؛ ملاحظه نشود، و اين در حالتي است که بنده در قلب خود به وجه يقين معترف باشد که همه اين ثوابها و عطاياي بزرگ به جهت انتساب عمل به وجود مبارک حضرت ولي الله اعظم ــ ابي عبد الله الحسين (عليه السلام) ــ است، و در نظر خود استعجاب و استنکار از بزرگي و زيادي آن ثوابهاي اُخروي الهي که براي اين عمل شريف وارد شده ننمايد.

ميزان دوّم: آن است که عمل به وجهي بجاي آورده شود که بنده بوسيله آن علاوه بر ثوابهاي مزبوره به مرتبه مقرّبين از عبادالله مخلصين؛ فائز شود، مثل آنکه در زمره کرّوبيّين و مفلحين و صدّيقين و منجين داخل شود، و مثل آنکه اسم او و عمل او در علّيين نوشته شود، و مثل آنکه در سر سفره و خواني که مخصوص حضرت رسول و حضرت اميرالمؤمنين و حضرت صدّيقه طاهره(عليهم السلام) مي باشد؛ بنشيند، و مثل آنکه بر عمل او ثواب حجّ حضرت رسول (صلي الله عليه وآله) نوشته شود، و روز قيامت آنحضرت با او مصافحه فرمايند، و مثل آنکه در تحت لواء خاص آنها داخل شود، و در درجات عاليه مخصوصه اهلبيت (عليهم السلام) به آنها ملحق گردد.

و اين مرتبه از قبولي و کمال در اين مرتبه از خلوص حاصل مي شود، که غرض و نيّت بنده محض اين امر، يعني صله با حضرت رسول (صلي الله عليه وآله) و ائمّه معصومين (عليهم السلام) باشد، يا سرور آنها يا نصرت و ياري آنها يا اداء حقّ واجب از مودّت آنها، يا اداء حقّ عظيم در شکر ولي نعمت بودن آنها، يا رغم انف و مخذوليّت دشمنان آنها، يا رأفت و رحمت و رقّت بر مقام مظلوميت آنها و امثال اينها باشد.

در واقع همه آن خصوصيّات و کيفيّات برگشت به اعتصام و تمسّک به حبل الله و تعظيم شعائر الله و توجّه به سوي ابواب الله و مَشْي في سبيل الله و سلوک في صراط الله و دعوت به اسماء الحسني الهيّه دارد، و نتيجه همه اينها کمال خلوص در توحيد و ايمان و اسلام و ايقان و عرفان است.