بازگشت

سازماندهي وکلا


چنانکه گفتيم نمايندگان و وکلاي محلي امام در عصر غيبت - با اختيارات گوناگون و حزه هاي فعاليت متفاوتي که داشتند - در مناطق تمرکز شيعيان مستقر بودند و هر چند در زمان پيشواي دهم و يازدهم اين دسته از وکلا معمولاً توسط وکيل اوّل با امام تماس مي گرفتند، امّا در هر حال امکان ارتباط مستقيم با خود امام نيز براي آنان وجود داشت، ولي در عصر غيبت صغري امکان ارتباط مستقيم کلاً قطع گرديد و وکلاي فرعي و منطه اي امام در بلاد مختلف که اسامي گروهي از آنان قبلاً گذشت - [1] ناگزير منحصراً زير نظر نايب خاصّ، انجام وظيفه مي کردند و نامه ها و سؤالات و وجوه شرعي شيعيان را توسط نايب خاص به محضر امام غايب مي رساندند. چنانکه قبلاً اشاره کردمي، در زمان سفارت ابو جعفر محمد بن عثمان، تنها در بغداد حدود ده نفر زير نظر او فعاليت مي کردند. [2] .

نوّاب خاصّ، در مقابل دريافت وجوه و اموال، قبض نمي دادند ولي شيعيان از وکلاي ديگر قبض مطالبه مي کردند. بنا به نقل شيخ طوسي، در اواخر عمر محمد بن عثمان، شخصي به توصيه او، اموال مربوط به امام را به حسين بن روح مي پرداخت، و از او قبض مطالبه مي کرد. به دنبال شکوه حسين بن روح از اين بابت، محمد بن عثمان دستور داد که از وي قبض مطالبه نشود و افزود: هر چه به دست ابو القاسم برسد، به دست من رسيده است. [3] .


پاورقي

[1] مرحوم طبرسي، فهرست جالبي از اين دسته وکلا، با ذکر محل مأموريتشان، ذکر کرده است (اًعلام الوري، ص 4).

[2] طوسي، همان کتاب، ص225.

[3] طوسي، همان کتاب، ص 225 و.226.