بازگشت

قاطعيت با کارگزاران و ملاطفت با زيردستان


يکي از ويژگيهاي مهم حکومت جهاني امام مهدي، عليه السلام، که در روايات بدان اشاره شده، سختگيري و قاطعيت نسبت به کارگزاران حکومت و مجريان امور و برخورد شديد با متخلفان است، چنان که در روايتي که در اين زمينه ازامام علي، عليه السلام، نقل شده، آمده است:

«لينزعن عنکم قضاة السوء، و ليقبضن عنکم المراضين، و ليعزلن عنکم امراالجور، و ليطهرن الارض من کل غاش... [1] .

... امام مهدي، عليه السلام، قاضيان زشتکار را کنار مي گذارد و دست سازشکاران [2] را از سرتان کوتاه مي کند، و حکمرانان ستم پيشه را عزل مي نمايد، و زمين را از هر نادرست و خائني پاک مي سازد.

در روايت ديگري قاطعيت و سازش ناپذيري حضرت ولي عصر، عليه السلام، در مقابل کارگزاران ناشايست و ملاطفت و مهرباني آن حضرت با بيچارگان و مستمندان چنين توصيف شده است:

المهدي سمح بالمال، شديد علي العمال، رحيم بالمساکين. [3] .

مهدي، (عليه السلام،) بخشنده است، او درباره عمال و کارگزاران و ماموران دولت خويش بسيار سختگير است، و با ناتوانان و مستمندان بسيار دلرحم و مهربان.

شدت و قاطعيت در مقابل کارگزاران حکومت و رافت و ملاطفت نسبت به ناتوانان و زيردستان ازويژگيهاي مهمي هستند که حاکم اسلامي مي بايست بدانها آراسته باشد، تا بدانجا که امام صادق، عليه السلام، در نامه اي که خطاب به «نجاشي»، يکي از ياران خود - که به سمت استانداري اهواز منصوب شده بود - رستگاري و نجات او را در گرو داشتن اين ويژگيها دانسته و مي فرمايند:

و اعلم ان خلاصک و نجاتک في حقن الدماء و کف الاذي عن اولياء الله و الرفق بالرعية و التاني و حسن المعاشرة مع لين في غير ضعف و شدة في غير عنف. [4] .

بدان که نجات و رستگاري تو در گرو چند چيز است: جلوگيري از ريختن خون (بي گناهان) خودداري از آزار دوستان خدا، مدارا و ملاطفت با زيردستان و حسن سلوک همراه با رافت و مهربانيي که برخاسته از ضعف و ناتواني و شدت و قاطعيتي که برخاسته از زورگويي نباشد.

امام علي، عليه السلام، نيزيکي از فرمانداران خود را چنين سفارش ‍ مي کنند:

و اخلط الشدة بضغث من اللين، و ارفق ما کان الرفق ارفق و اعتزم بالشدة حين لايغني عنک الا الشدة... [5] .

شدت و قاطعيت را با قدري نرمي و ملاطفت بياميز، و هر زمان که مهرباني و مدارا کردن شايسته تر است، مدارا کن و آن جا که چاره اي جز شدت و قاطعيت نداري شدت و قاطعيت پيشه کن.


پاورقي

[1] المجلسي، محمد باقر، همان، ج 51، ص 120، به نقل از: حکيمي، محمد، عصر زندگي (چگونگي آينده انسان و اسلام)، ص 51.

[2] رشوه بگيران، تباه کنندگان و ساخت و پاخت کنان. ر.ک: حکيمي، محمد، همان.

[3] العسکري، نجم الدين جعفر بن محمد، المهدي الموعود المنتظر عند علماء السنة و الامامية، ج 1، ص 277، به نقل از حکيمي، محمد، همان.

[4] المجلسي، محمد باقر، همان، ج 77، ص 192.

[5] نهج البلاغه، ترجمه سيد جعفر شهيدي، ص 320، نامه 46.