گذري بر دعاهاي معصومين براي ظهور امام زمان
ظهور نور در تاريکي مطلق - که در اثر تمرّد انسانهاي شرور از فرمان الهي و پيروي آنها از شيطان و نفس اماره بوجود آمد - يکي از وعده هاي تخلّف ناپذير الهي است، خداي متعال اين وعده را به همه انبيا و اوصياي آنها داده، و آنان نيز اُمتهاي خود را در طول تاريخ از اين امر مهم و حياتي آگاه نموده و مژده چنين روز مبارکي را داده اند.
ائمّه معصومين عليهم السلام نيز تحقّق اين روز بزرگ را در ضمن دعاهايي از درگاه خداي منّان خواسته اند که اينک به نقل نمونه هايي از دعاهاي امامان بزرگوار عليهم السلام مي پردازيم:
پيشواي نخست واوّل مظلوم عالم، اميرمؤمنان علي عليه السلام در ضمن دعايي درباره ظهور فرزندش به خداوند عرض مي نمايد:
اللهُمَّ فَاجْعَل بَعْثَه خُروجاً مِنَ الغُمَّة، وَاجْمَع بِهِ شَمْلَ الاُمّة.
اللهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمَّد وَآلِ مُحَمّد عَليهم السَلام وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَرَوْحَهُم وَراحَتَهُم وسُرورَهُمْ، وَأذِقْني حَلاوَةَ فَرَجِهِمْ، وأهْلک أعداءَهُمْ من الجنّ والإنْسِ؛
خدايا! بعث و ظهور امام زمان عليه السلام را موجب پايان غم و اندوه حضرتش قرار ده، و به وسيله او، کار متفرّق و پريشان اُمّت را فراهم آور.
خدايا! بر محمّد و آل محمّد - عليهم السلام - درود فرست و در فرج و آسايش، آرامش و سرور و شادماني آنها تعجيل فرما، و شيريني و حلاوت روزگار ظهور آنها را به کام ما بچشان، و دشمنان آنها را از جنّ و انس هلاک گردان.
دقّت در مضامين عالي اين دعا، که از دو لب گهربار، درِ مدينه علم پيامبر خدا صلي الله عليه وآله وسلم عليّ بن ابي طالب عليهما السلام شنيده شده؛ هر انسان آگاه را تحت تأثير قرار داده و اهميّت حياتي ظهور امام زمان عليه السلام را مي رساند.
اينجاست که بر پيروان و عاشقان صاحب ولايت است که در دعا براي ظهور امام زمان عليه السلام، آن بزرگوار را الگوي خود قرار داده و از صميم دل براي اين امر مهم دعا کنند...
امام باقر عليه السلام براي ظهور فرزندش در قنوت نماز چنين دعا مي خواند.
اللهُمَّ فَإنَّ القُلوبَ قَدْ بَلغت الحَناجر، وَالنُفوس قَدْ عَلت التَراقي، وَالأعمار قَدْ نَفَدَتْ بِالإنتظارِ، لا عَنْ نَقْص استبْصار وَلا عَنْ اتّهام مِقْدار، وَلکن لِما تُعاني مِنْ رُکوبِ مَعاصيکَ، وَالخلاف عَلَيْکَ في أَوامِرِکَ وَنواهيکَ، وَالتَلَعّب بِأَوْلِيائِکَ وَمظاهِرَة أعْدائِکَ.
اللهُمَّ فَقَرِّبْ ما قَدْ قَرُبَ وَأَوْرد ما قَدْ دَني، وَحَقِّق ظُنونَ المُوقِنين، وَبَلِّغ المُؤمنينَ تَأْميلَهُم، مِنْ إقامَة حَقِّکَ، وَنَصْرِ دينِکَ وإظْهار حُجَّتِکَ وَالإنتقام مِنْ أَعْدائِکَ؛ [1] .
خداوندا! همانا (از شدّت روزگار) جانها به حنجره ها رسيده، و جانها به گلوگاه برآمد، عمر به جهت انتظار پايان پذيرفت، نه به خاطر نداشتن بينش و فهم (در اعتقادات) و نه به خاطر متّهم نمودن مقدّرات، بلکه به جهت اين که رنج کشيدند در مرتکب شدن معصيت هاي تو را و از مخالفت با تو در دستورات و منهيّاتت و (به جهت) بازي گرفتن اولياي تو و پشتيباني نمودن از دشمنانت.
خداوندا! آنچه (ظهور) حقيقتاً نزديک است نزديک گردان، و آنچه نزديک است برسان، اعتقاد يقين کنندگان را تحقق بخش و آرزوي مؤمنان را برسان که همانا برپايي حق تو و ياري دين تو و ظهور حجّت تو و انتقام از دشمنان توست.
به طور يقين انسان از معاني والاي اين دعاهايي که از خاندان وحي صادر شده در شگفت است، خانداني که با ترسيم عصر غيبت و دوران شکوهمند ظهور نور ما را با آن زمانها آشنا ساخته و امر به تلاش و تکاپو براي برقراري آن دولت پاک نموده اند.
متأسّفانه حق اين دعاها همچنان ادا نشده و مفاهيم بلندي که در آنها نهفته همچنان اسرارگونه باقي مانده است، و اُميد است که ان شاء اللَّه با ظهور آخرين حجّت الهي همه اسرار الهي بدست باکفايت آن بزرگوار به انسانهاي باکمال برسد.
يشواي ششم، امام صادق عليه السلام نيز در دعاي براي ظهور فرزندش چنين مي خواندند:
اللهُمَّ أَيِّدْه بِنَصْرِکَ، وَانْصُر عَبْدَک، وَقَوِّ أَصْحابه وَصَبّرهُمْ، وَافْتَح لَهُمْ مِنْ لَدنکَ سُلطاناً نصيراً، وَعَجِّل فَرَجَه، وَأَمْکنْه مِن أَعْدائِکَ وَأعْداء رَسولِکَ يا أَرْحَمَ الراحمين؛ [2] .
خدايا! او را با ياريت تأييد فرما، و بنده خودت را ياري نما، يارانش را قوّت داده و شکيباشان کن، و براي آنها از ناحيه خودت سلطنتي که مددکار باشد عنايت کن، و در فرج و ظهورش تعجيل فرما، و او را بر دشمنان خود و رسولت قوّت ده اي مهربانترين مهربانان.
امام کاظم عليه السلام نيز براي مهدي زهراء عليها السلام دعا مي فرمود، يحياي نوفلي گويد:
در بغداد حضور امام کاظم عليه السلام شرفياب شدم، حضرت نماز خود را خواند. آنگاه دستان مبارکش را به جانب آسمان بلند کرد و دعا نمود، دعاي او را مي شنيدم که:
أَنْتَ اللَّه لا إلهَ إلّا أَنْتَ، أَنْتَ الأَوّلُ والآخرُ والظاهِرُ وَالباطِنُ... أَسْألُکَ بِاسْمِکَ المَکْنون المَخْزُون، الحَيّ القَيُّوم، الَّذي لا يخيبُ مَنْ سَأَلکَ بِهِ، أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّي عَلي مُحمَّدٍ وَآلِ مُحَمّد، وَأَنْ تُعَجِّلْ فَرَجَ المُنْتَقم لَکَ مِنْ أَعْدائِک، وَأَنْجِز لَهُ ما وَعَدْتَهُ، يا ذَالجَلالِ وَالإکْرام؛
خدايا! جز تو خدايي نيست، تو اوّل و آخري، تو ظاهر و باطني... تو را به اسم مکنون خود که در گنجينه اسرار است، و زنده و پابرجاست، اسمي که درخواست کننده به آن را نااُميد نمي کني سوگند مي دهم! و از تو مي خواهم که بر محمّد و آل محمّد عليهم السلام درود فرستي، و در فرج منتقمي که انتقام تو را از دشمنانت مي گيرد، تعجيل کني، و به وعده اي که به او داده اي وفا نمايي، اي صاحب جلال و اکرام.
او دعا مي کرد و من گوش مي دادم، دعاي حضرتش به پايان رسيد، پرسيدم: آقا جان! براي چه کسي دعا مي نموديد؟
فرمود:
ذلک المهدي من آل محمّد عليهم السلام؛
براي مهدي آل محمّد عليهم السلام.
آنگاه با تعبيرات زيبا که حاکي از نهايت عشق و علاقه آن حضرت نسبت به حضرت مهدي عليه السلام است او را معرفي نمود... [3] .
و بدينسان مسؤوليّت دوستان امام زمان عليه السلام در دعا براي آن حضرت بيشتر احساس مي شود، جايي که امام کاظم عليه السلام براي فرزندش چنين دعا مي کند، در حالي که هنوز حضرت مهدي عليه السلام پا به عرصه وجود نگذاشته و جهان را به جمالش منوّر نفرموده؛ پيروان امام زمان عليه السلام در اين عصر و زمان بايد چگونه دعا کنند؟!
و اين عمل نشانگر اين امر مهم و سرنوشت ساز است.
عاشقان و دلدادگان اهل بيت عليهم السلام! آيا به راستي عذري براي ما در کوتاهي از اين دعاي مهم باقي ماند؟!
اگر در اين امر مقدّس کوتاهي نماييم فرداي ظهور نور، چگونه مي توانيم به جمال مولايمان بنگريم؟!
اينک سري به کوي با صفاي امام هشتم، امام رضا عليه السلام بزنيم که همواره به دعا براي حضرت صاحب الزمان عليه السلام امر مي فرمودند.
آن حضرت در يک دعاي زيبايي از خداوند مي خواهند:
اللهُمّ ادْفَع عَنْ وَليّکَ وَخليفتکَ وَحُجَّتِکَ عَنْ خَلْقِک..
اللهمَّ اشعَب بِهِ الصَدْع، وَارتق بِهِ الفَتْق، وَأَمتْ بِهِ الجَوْر، وَأَظْهِر بِهِ العَدْل، وَقَوِّ ناصِريهِ، وَاخْذُلْ خاذِليهِ، وَدَمْدِمْ عَنْ مَنْ نَصَبَ لَهُ..
اللهُمّ طَهِّرْ مِنْهُم بِلادَک وَاشْفِ مِنْهُمْ عِبادَکَ..
اللهمَّ اسْلُک بِنا عَلي يَدَيْهِ مِنْهاجَ الهُدي وَالمَحَجَّةَ العُظْمي.. وَقَوِّنا عَلي طاعَتِهِ وَثَبِّتْنا عَلي مُشايَعَتِهِ.. [4] .
خدايا! بلاها را از وليّ خود که خليفه و حجّت تو براي مردم است دفع کن...
خدايا! به وسيله او پريشاني مردم، و پراکندگي اُمور را برطرف ساز، ظلم و بيدادگري را به وسيله او از ميان بردار، و عدل را به وسيله او آشکار کن ياوران او را ياري کن، و دشمنان و کساني که در فکر خواري او هستند، خوار و ذليل فرما...
خدايا! شهرهاي خود را از لوث وجود آنان (ستمگران، گردنکشان، کافران و بي دينان شرق و غرب عالم...) پاک کن، و با نابودي آنها دل بندگانت را شفا ده...
خدايا! با دستان با کفايت او، ما را به راه روشن، هدايت و راهنمايي کن... و نيروي فرمان بري از دستورات او را به ما عطا فرما، و ما را بر پيروي او ثابت و استوار نگه دار...
به راستي که اگر شناخت ما انسانها از جهان هستي و سرانجام آن همچون شناخت امامان معصوم عليهم السلام بود، اين چنين آسوده خاطر زندگي نمي کرديم، بلکه با سرمشق قرار دادن آن حضرات، شب و روز با عجز و لابه به درگاه خداي مهربان رو آورده و براي فرا رسيدن روزگار رهايي که همان زمان ظهور امام زمان عليه السلام است دعا مي کرديم.
اکنون پاي راز و نياز دلنشين معصوم ديگري مي نشينيم تا کسب فيض نماييم.
امام جواد عليه السلام که انتظار امام زمان عليه السلام را واجب و لازم مي دانند پس از هر نماز واجب براي فرزند عزيزش چنين دعا مي نمودند:
اللهُمّ وَلِيّکَ الحُجَّة؛ فَاحْفَظْه مِنْ بَيْن يَدَيْه وَمِنْ خَلْفِهِ وَعَنْ يَمينهِ وَعَنْ شِمالِه.. وَاشْفِ بِهِ صُدورَنا وَصُدور قَوْمٍ مُؤْمِنينَ؛ [5] .
خدايا! وليّت حجّت را از روبه رو و پشت سر، از سمت راست و چپ حفظ فرما.. و به وسيله او دل ما و دل گروه مؤمنان را شفا بده.
مدّت مديدي است که از عمر جهان مي گذرد و هر روز جبّاران و ستمگران با ظلم و ستم، چهره آن را تاريک تر و دل مظلومان را به درد مي آورند. در اين ميان، بيشترين ظلم و ستم شامل برگزيدگان آفرينش يعني اهل بيت عليهم السلام و پيروان آنها شده؛ ولي هنوز مرهم بخش دل مجروح و منتقم آنان، ظهور نفرموده است. بايد دعا کرد تا خداي متعال در ظهور شفابخش دل اهل بيت عليهم السلام و پيروان آنها تعجيل بفرمايد، ان شاء اللَّه.
حال به عنوان آخرين نمونه، به زمزمه دعاي نجات بخش دوران امام زمان عليه السلام گوش جان مي سپاريم، آن حضرت در راز و نيازي با آفريدگار خويش چنين دعا مي نمودند:
يا مَنْ لا يُخلف الميعاد، أَنْجِز لي ما وَعَدْتَني، وَاجْمَعْ لي أَصْحابي، وَصَبّرهُمْ، وَانصُرني عَلي أَعْدائِکَ وأَعْداء رَسُولِک، وَلا تُخَيِّبْ دَعْوَتي، فَإنّي عَبْدُکَ وَابن عَبْدک، ابن أَمَتِک، أَسيرٌ بَيْنَ يَدَيکَ.
سَيّدي! أَنْتَ الَّذي مَنَنْتَ عَلَيّ بِهذا المَقام وَتَفَضَّلْتَ بِهِ عَلَيّ دون کَثيرٍ مِنْ خَلْقِکَ.
أَسْألُکَ أَنْ تُصَلّي عَلي مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّد وَأَنْ تُنْجِزَ لي ما وَعَدْتَني، إنَّکَ أَنْتَ الصادِق وَلا تُخْلِف الميعاد، وَأَنْتَ عَلي کُلِّ شَيْ ء قَدير؛ [6] .
اي خدايي که در وعده تخلف نمي نمايي، آنچه بر من وعده فرمودي وفا کن، و اصحاب و ياران مرا گرد آور و با صبر آماده شان کن، و مرا بر عليه دشمنان خود و رسولت ياري فرما، دعوتم را رد مفرما که من بنده تو و فرزند بنده تو و فرزند کنيز تو هستم، من در برابر تو و در اختيارت هستم.
آقاي من! اين تو هستي که بر من با عنايت اين مقام بزرگ منّت نهادي و مرا ازميان خلقت بر اين امر تفضّل و برتري دادي، از تو مي خواهم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستي و آنچه به من وعده فرمودي وفا نمايي، زيرا که تو راستگو هستي و در وعده تخلّف نمي نمايي و تو بر هر چيز قادر و توانا هستي.
راستي که تأمّل و دقّت در کلمه کلمه دعاي امام زمان عليه السلام انسان را شگفت زده مي نمايد، و حقيقتاً فهم اين عبارات والا نياز به تفسير و توضيح بيشتري دارد که از عهده اين گفتار خارج است.
آنچه ذکر آن در اين جا ضرورت دارد توجّه به نوع دعا و لزوم آن است، و به جرئت مي توان گفت که با توجّه به دعاهاي ائمّه معصومين عليهم السلام وجوب و لزوم دعا براي ظهور امام زمان عليه السلام ثابت مي شود.
دعا گوي منتظر که از دعا براي ظهور مولاي مهربان خودت خسته نمي شوي و همواره و در همه حال براي او دعا مي نمايي! آنچه از نظر شريفت گذشت، قطره اي از درياي دعاهايي است که از پيشوايان معصومين عليهم السلام براي ظهور امام زمان عليه السلام بدست ما به امانت گذارده شده که با تأمّل در مضامين والاي آنها، به خواندن آنها مشغول شده و ظهور مبارک مولايمان امام زمان عليه السلام را از خداي بخواهيم.
اي منتظران عزيز! بيايم تعارف را کنار گذاشته و اين امر مقدّس را عملاً در زندگي پر فراز و نشيب دوران غيبت پياده نماييم و در اين مهم پيشوايان معصوم عليهم السلام را الگو و سرمشق خودمان قرار داده و از آنها پيروي نموده و براي ظهور امام زمان عليه السلام دعا نماييم، و به زودي شاهد استجابت دعاي همه منتظران باشيم. ان شاء اللَّه.
پاورقي
[1] صحيفه مهديّه: ص156، بحار الانوار: ج85 ص217.
[2] بحار الانوار: ج86 ص62.
[3] بحار الانوار: ج83 ص80 ح8.
[4] مکيال المکارم: ج2 ص80 - 77.
[5] صحيفه مهديّه: ص186.
[6] صحيفه مهديّه: ص171.