گرچه اين موضوع هنوز به طور اساسي از دايره حرف و سخن و کميسيون و کاغذ بازي فراتر نرفته است و هنوز آنچه بيرون کميسيونهاي خلع سلاح جهاني مي گذرد گواه بر «گسترش مسابقه تسليحاتي» است، ولي استقبال عموم مردم جهان، از اين پيشنهاد نشان مي دهد که يک نوع خود آگاهي در وجدان جهاني پيدا شده است و حدّاقل همه دولتهاي بزرگ و کوچک از اين که قسمت بسيار عظيمي از ثروتهاي خود را صرف آهن پاره هاي ويرانگري مي کنند که



[ صفحه 43]



نيرومندترين مغزهاي دانشمندان را براي توسعه و تکميل به خود مشغول ساخته در حالي که در «مسائل عمراني» به اين «سرمايه ها» و «مغزها» فوق العاده نيازمندند و همه دست و پا مي کنند به نحوي خود را از اين دام بزرگ و خطرناک رهايي بخشند، و روزي فرا رسد که آن سرمايه هاي عظيم انساني و اقتصادي به مسائل زير بنايي، و به مراکز نيازها و دردها کشيده شوند.

يکي از مراکز جهاني آماري در زمينه هزينه اي که هر يک از دولتهاي بزرگ جهان صرف نگهداري سربازان خود مي کنند اعلام کرده بود ـ سربازاني که جوانترين و زنده ترين اعضاي پيکر اجتماعند ـ و به تعبير ديگر، هزينه سنگيني که صرف از کار انداختن اين نيروي عظيم در هر سال مي کنند.

و ارقام سرسام آوري شبيه ارقام نجومي ارائه داده بود که نشان مي داد به هر حال در کنار اين برنامه هاي غلط، طرز فکرهاي نويني در حال تکوين مي باشد طرز فکري که مي گويد اين برنامه قابل ادامه نيست و بايد در آن تجديد نظر کرد.

و اين خود گام ديگري به سوي آن هدف بزرگ محسوب مي شود.