دوّم: روز جمعه، كه از چند جهت اختصاص و متعلّق به امام عصر (ع) دارد. يكي آنكه: ولادت با سعادت آن حضرت در آن روز بوده است و ديگر آنكه: ظهور شادي انگيز آن حضرت در آن روز خواهد بود و انتظار فرج در آن روز بيشتر از روزهاي ديگر است، چنانچه در همه اخبار به آن تصريح شده و در زيارت مخصوص آن حضرت در روز جمعه آمده است:

«يا مَوْلايَ! يا صاحِبَ الزَّمان صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَي آلِ بَيْتِكَ هَذا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ يَوْمُكَ الْمُتَوَقَّعُ فيه ِظُهُورُكَ وَ الْفَرَجُ فيهِ لِلْمُؤْمِنينَ عَلي يَدَيْكَ...» تا آخر.

يعني: «اي آقاي من! اي صاحب زمان كه درود خداوند بر تو و بر آل بيت تو باد! اين روز جمعه است و آن روز تو است كه در آن ظهور تو انتظار كشيده مي شود و فرج مؤمنين بدست تو است. اي آقايم! من در آن ميهمان تو هستم و به تو پناه آورده ام و تو اي آقاي من! كريمي واز اولاد بزرگواران مي باشي و مأمور به پناه دادن هستي، پس مرا مهمان كن و پناه بده...»

عيد بودن روز جمعه و شمرده شدنش از عيدهاي چهارگانه به جهت ظهور شريف امام زمان (ع) است كه در آن روز - بخاطر پاك شدن زمين از لوث شرك و كفر و گناهان و زورگويان و ملحدين و كافران و منافقان و ظهور كلمه حقّ و اعتلاي دين و شرايع ايمان و شعائر مسلمين بدون مزاحمت دشمنان خدا و دين - چشم و دل مؤمنين، روشن و مسرور خواهد شد، و در دعاي بعد از طلوع آفتاب روز جمعه نيز به اين مطلب اشاره شده است.

سيّد بن طاووس در «جمال الاسبوع» از حضرت كاظم(ع) روايت كرده كه آن حضرت در روز جمعه به محمّد بن سنان فرمود: «آيا در اين روز، دعاي واجب راخواندي؟»

وي پرسيد: «آن دعا چيست؟»

حضرت فرمود «بگو: «اَلسَّلامُ عَلَيكَ اَيُّهَا الْيَوْمُ الْجَديدُ الْمُتَبارَكُ اَلّذي جَعَلَهُ اللَّهُ عَيداً لِاَوْلِيائِهِ الْمُطَهَّرينَ مِنَ الدَّنَسِ الْخِارِجينَ مِنَ الْبَلْوَي الْمَكْروُرينَ مَعَ اَوْلِيائِهِ المُصَفّينَ مِنَ الْعِكَرِ اَلْباذِلينَ اَنْفُسَهُمْ فِي مَحَبَّةِ اَوْلِياءِ الرَّحْمَنِ تَسْليماً.»

( - بحارالانوار ج 89 ص 331 )

يعني: «سلام بر تو باد اي روز تازه مباركي كه خداوند آن را عيد گردانيده است براي دوستان خود كه از كثافات، پاك هستند و با اولياي خداوند رجعت مي كنند و از عقايد كثيف و اعمال زشت، تصفيه شده اند و جانشان را در راه محبّت اولياي خدا تقديم مي كنند.»

آنگاه رو بسوي آفتاب كن و بگو: «اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الشَّمْسُ الطَّالِعَةِ ... .» الي آخر.

جمعه از اسامي مبارك صاحب الأمر (ع) است يا كنايه از آن حضرت است يا اينكه آن حضرت سبب ناميده شدن جمعه به اين نام است، چنانچه صدوق در «خصال» از صقر بن ابي دلف روايت كرده كه حضرت امام علي النّقي (ع) در مورد اين حديث رسول خدا (ص) كه: «با روزها دشمني نكنيد كه آنها با شما دشمني خواهند كرد.» بيان كرد: «روزها ما هستيم.» تا آنكه فرمود: «و جمعه پسر من است و اهل حقّ بسوي او جمع مي شوند.»

شيخ صدوق فرموده است: «ايّام، ائمّه (ع) نيستند بلكه كنايه از ايشان هستند تا معني آن را غير از اهل حقّ نفهمند چنانكه خداوند عزّوجلّ كنايه فرموده به تين و زيتون و طورسينين و بلد امين، از پيغمبر و علي و حسن و حسين(ع)، و مثالهاي ديگري از اين قبيل را هم ذكر نموده است.»

حسين بن حمدان در كتاب خود از حسن بن مسعود و محمّد بن خليل روايت كرده است كه: «در سامرّاء به خدمت سيّد خود امام هادي (ع) رسيديم در حالي كه جمعي از شيعيان در نزد آن حضرت بودند.

از آن حضرت در مورد سعد و نحس بودن ايّام سؤال كرديم. ايشان فرمود: «با ايّام دشمني نكنيد كه با شما دشمني مي كنند.»

از آن جناب معني حديث را پرسيدم، ايشان فرمود: «دو معني دارد يكي ظاهري و ديگري باطني. ظاهر اين است كه شنبه براي ماست، يكشنبه براي شيعيان ما، دوشنبه براي بني اميّه، سه شنبه براي پيروان بني اميّه، چهارشنبه براي بني عبّاس، پنج شنبه براي پيروان بني عبّاس و جمعه عيد مسلمين است. ولي در اصل شنبه جدّ من رسول خدا (ص) است و يكشنبه اميرالمؤمنين (ع) و دوشنبه حسن و حسين(ع) و سه شنبه عليّ بن الحسين و محمّد بن علي و جعفر بن محمّد (ع) و چهارشنبه موسي بن جعفر و عليّ بن موسي و محمّد بن علي(ع) و پنجشنبه من و پسر من و جمعه پسر او (حضرت قائم (ع)) است، آن كسي كه كلمه ها بوسيله او جمع مي شود يعني همه دينها يك دين مي شود، و خداوند نعمت را بوسيله او تمام مي كند و حقّ را ثابت و ظاهر كرده و باطل را محو مي نمايد و او مهدي منتظرشماست.»

سپس اين آيه را خواندند: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيمِ بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ.»

( - سوره هود آيه 86 )

(يعني: به نام خداوند بخشنده و مهربان، آنچه خداوند براي شما باقي مي گذارد برايتان بهتر است اگر مؤمن باشيد.)

سپس فرمود: «به خدا قسم او بقية اللّه است.»

روز غدير بهترين عيدهاست و آن هجدهم ذي الحجّة است كه در روز جمعه بود و قائم ما اهل بيت در روز جمعه خروج مي كند و قيامت در روز جمعه برپا مي شود. درروز جمعه هيچ عملي بهتر از صلوات بر محمّد(ص) و آل او(ع) نيست.»

علّامه مجلسي در «بحار» از علماي قديم نقل كرده است كه: «وقتي در روز جمعه نماز صبح را خواندي اين شهادت را شروع كن، سپس به صلوات فرستادن بر محمّد و آل او (ع) مشغول شو.» و آن دعايي طولاني است و بعضي از قسمتهاي آن متعلّق به امام عصر(ع) مي باشد:

«اَللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ في خَلْقِكَ وَلِيّاً وَ حافِظاً وَ قائِداً وَ ناصِراً حَتّي تُسْكِنَهُ اَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ مِنْها طَوْلاً وَ تَجْعَلَهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ فيها الْاَئِمَّةَ الْوِارِثينَ وَ اجْمَعْ لَهُ شَمْلَهُ وَ اَكْمِلْ لَهُ اَمْرَهُ وَ اَصْلِحْ لَهُ رَعِيَّتَهُ وَ ثَبِّتْ رُكْنَهُ وَ اَفْرِغِ الصَّبْرَ مِنْكَ عَلَيْهِ حَتّي يَنْتَقِمَ فَيَشْتَفي وَ يَشْفي حَزازاتِ قُلوُبِ نَقْلَةٍ وَ حَراراتِ صُدوُرِ وَغْرَةٍ و حَسَراتِ اَنْفُسٍ تَرْحَةٍ مِنْ دِماءٍ مَسْفوُكَةٍ وَ اَرْحامٍ مَقْطوُعَةٍ وَ طاعَةٍ مَجْهوُلَةٍ قَدْ اَحْسَنْتَ اِلَيْهِ الْبَلاء وَ وَسَّعْتَ عَلَيْهِ الْآلآءِ وَ اَتْمَمْتَ عَلَيْهِ النَّعْماءِ في حُسْنِ الْحِفْظِ مِنْكَ لَهُ اَللَّهُمَّ اكْفِلْهُ هَوْلَ عَدُوِّهِ وَ اَنْسِهِمْ ذِكْرَهُ وَ اَرِدْ مَنْ اَرادَهُ وَ كِدْ مَنْ كادَهُ وَ امْكُرْ بِمَنْ مَكَرَهُ بِهِ وَ اجْعَلْ دائِرَةِ السّوُءِ عَلَيْهِمْ اَللَّهُمَّ فُضَّ جَمْعَهُمْ وَ قِلَّ حَدَّهُمْ وَ ارْعَبْ قُلوُبَهُمْ وَ زَلْزِلْ اَقْدامَهُمْ وَ اصْدَعْ شَعْبَهُمْ وَ شَتِّتْ اَمْرَهُمْ فَاِنَّهُمْ اَضَاعُوا الصَّلَواتِ وَ اتَّبَعوُا الشَّهَوات وَعَمِلوُا السَّيِّئاتِ وَ اجْتَنَبوُا الْحَسَناتِ فَخُذْهُمْ بِالْمَثَلاتِ وَ اَرِهِمِ الْحَسَراتِ اِنَّكَ عَلَي كُلِّ شَيي ءٍ قَديرٌ.»

( - بحارالانوار ج 89 ص 340 )

يعني: «خدايا! براي وليّ خودت در ميان مخلوقاتت دوستدار و حافظ و رهبر و ياور باش تا اينكه تمام زمينت، فرمانبردار او شود و بطور دائم، بهره برداري از زمين را به او برساني و او را و ذرّيّه او را، امامان ارث برنده در زمين قرار دهي و جمع كن براي او امور پراكنده اش را و كامل كن براي او امرش را و اصلاح كن براي او قومش را و ثابت كن براي او ركن او را و خالي كن صبر را از جانب خودت بر او تا اينكه انتقام بگيرد و پس از آن دلش آرام گيرد و شفا دهد ناراحتي در قلب را - كه بخاطر خشم و ... ايجاد شده است - و گرمي و سوزش سينه ها و نيز حسرتهاي جانهايي كه از خونهاي ريخته شده و خويشاونديهاي قطع شده و اطاعت مجهول، شعله مي كشد. محقّقاً نيكو كردي براي او بلاها را و وسعت دادي بر او نعمتها را و تمام كردي بر او نعمتها را در نيكو نگهداري كردن تو او را. خداوندا! كفايت كن او را از هول دشمنانش و به فراموشي بينداز آنان را از ياد كردن او و اراده كن هر كسي را كه او را اراده كرده است و مكر و جهد كن با هر كسي كه با او جهد و مكر مي كند و قرار بده دايره بديها و سختيها را بر آنان. خدايا! متفرّق كن جمع آنان را و كم كن اطراف آنان را و به ترس بينداز قلبهاي آنان را و سست كن قدمهاي آنها را و به گروههاي آنان آسيب برسان و پراكنده كن امر آنان را كه به تحقيق آنان، ضايع كردند نماز را و تبعيّت كردند شهوتها را و عمل كردن به بديها و پرهيز كردند از خوبيها و بگير آنان را به عقوبت، و حسرتها را به آنها نشان بده بدرستي كه تو بر هر چيزي قادر و تواناهستي.»

سيّد جليل عليّ بن طاووس در «جمال الاسبوع» اين زيارت را براي حجّت(ع) در روز جمعه نقل فرموده است:

«اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حُجَّةَ اللَّهِ في اَرْضِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَيْنَ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا نُورَ اللَّهِ الَّذي يَهْتَدي بِهِ الْمُهْتَدوُنَ وَ يُفَرَّجُ بِهِ عَنِ الْمُؤْمِنين اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخائِف اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الْوَلِيُّ النَّاصِح اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا سَفينَةَ النَّجاةِ السَّلامُ عَلَيْكَ يا عَيْنَ الحَيوةِ السَّلامُ عَلَيْكَ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْكَ وَ عَلَي آلِ بَيْتِكَ الطَّيِّبينَ الطَّاهِرينَ السَّلامُ عَلَيْكَ عَجَّلَ اللَّهُ لَكَ ما وَعَدَكَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهوُرِالْاَمْرِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مَوْلايَ اَنَا مَوْلاكَ عارِفٌ بِاُوليكَ وَ اُخْريكَ اَتَقَرَّبُ اِلَي اللَّهِ تَعالي بِكَ وَ بِآلِ بَيْتِكَ وَ اَنْتَظِرُ ظُهوُرَكَ وَ ظُهوُرَ الْحَقِّ عَلَي يَدَيْكَ وَ اَسْئَلُ اللَّهَ اَنْ يُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ يَجْعَلَني مِنَ الْمُنْتَظِرينَ لَكَ وَ التَّابِعينَ وَ النَّاصِرينَ لَكَ عَلَي اَعْدائِكَ وَ الْمُسْتَشْهَدينَ بَيْنَ يَدَيْكَ في جُمْلَةِ اَوْلِيائِكَ

يا مَوْلايَ يا صاحِبَ الزَّمان صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَي آلِ بَيْتِكَ هَذا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ يَوْمُكَ الْمُتَوَقَّعُ فيهِ ظُهُورُك وَ الْفَرَجُ فيهِ لِلْمُؤْمِنينَ عَلَي يَدَيْكَ وَ قَتْلِ الْكافِرينَ بِسَيْفِكَ وَ اَنَا يا مَوْلايَ فيهِ ضَيْفُكَ وَ جارُكَ وَ اَنْتَ يا مَوْلايَ كَريمٌ مِنْ اَوْلادِ الْكِرامِ وَ مَأْموُرٌ بِالضِّيَافَةِ وَ الْاِجَارَةِ فَاَضِفْني وَ اَجِرْني صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَي اَهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرينَ.»

يعني: «سلام بر تو اي حجّت خدا بر روي زمين! سلام بر تو اي چشم خدا در خلق خدا! سلام بر تو اي نور خدا كه هدايت شدگان بوسيله اين نور هدايت مي شوند و بوسيله آن، گره از كار مؤمنين باز مي شود! سلام بر تو اي پاكيزه جان خوف دارنده! سلام بر تو اي سرپرست نصيحت كننده! سلام بر تو اي كشتي نجات! سلام بر تو اي سرچشمه زندگي! سلام بر تو، درود خدا بر تو و بر خاندان خوب و پاك سرشتت! سلام بر تو! خداوند در آنچه از ياري و ظهور امر به تو وعده داده تعجيل نمايد! سلام بر تو اي مولا و سرپرست من! من فرمانبردار تو هستم، من آشناي به حقّ اوّل و آخر شمايم، بوسيله تو و خاندانت به خداوند متعال نزديك مي شوم و ظهور تو و آشكار شدن حقّ را بوسيله دستانت انتظار مي كشم و از خداوند درخواست مي كنم كه بر محمّد و آلش درود بفرستد و مرا از منتظرين تو و از پيروي كنندگان از تو و ياوران تو بر عليه دشمنانت و از به شهادت رسيدگان در ركابت كه در زمره اولياي تو هستند قرار دهد، اي مولاي من! اي صاحب زمان! سلام خدا بر تو و بر اهل بيت تو! اين روز، روز جمعه و روز تو مي باشد كه در آن ظهور شما و گره گشائي براي مؤمنين بدست شما و نيز كشته شدن كافرين با شمشير شما انتظار مي رود و من اي مولاي من، در اين روز مهمان و پناهده شما هستم و تو اي مولاي من، كريمي و از فرزندان كرامت هستي و مأمور به مهمان نوازي و پناه دادن مي باشي پس مرا به مهماني بپذير و پناهم بده، سلام خداوند بر شما و بر خاندان پاك شما.»

سيّد بن طاووس بعد از نقل اين زيارت مي فرمايد: من بيت زير را بعد از اين زيارت مي خوانم و به اشاره مي گويم:

نزيلك حيث مااتّجهت ركابي

وضيفك حيث كنت من البلاد

يعني: «به در خانه احسان و نعمت تو فرود آمدم به هر جا كه شترم مرا ببرد و فرود آورد و در هر شهر و دهكده اي كه باشم ميهمان سفره بخشش و كرم تو هستم.»

و گذشت كه سيّد معظّم، صلوات كبير روايت شده از آن جناب را كه براي خود حضرت است با دعاي ديگري كه آن هم متعلّق به آن حضرت است در تعقيب نماز عصر روز جمعه ذكر نموده و در خواندن آن اصرار فراواني كرده است.

همچنين مستحبّ است كه در روز و شب جمعه، دعاي ندبه معروفه كه متعلّق به آن حضرت است را بخوانند و حقيقتاً مضامين آن سوزناك است و جگرها را مي شكافد و خون از ديدگان كساني كه اندكي از شربت محبّت آن حضرت خورده باشند و تلخي زهر جدايي آن حضرت را چشيده باشند جاري مي كند. از آن جايي كه دعا طولاني است و يافتن آن هم آسان است از ذكر آن خودداري مي كنيم.

و نيز فرمودند كه بهترين اعمال در روز جمعه گفتن صدمرتبه: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» بعد از نماز عصر است و در بسياري از دعاهاي روز جمعه، طلب نصرت و تعجيل فرج و ظهور شده است.