باتوجه به اينكه مجموعه « نهج البلاغه » از ديدگاه حديث ، ادب و تاربخ از عالى ترين درجه اعتبار و سنديت( [1] ) برخوردار مى باشد ، وسخنان برگزيده باب مدينة العلم رسول الله ، امام اميرالمؤمنين ارواحنا فداه دراين كتاب ، بيانگر اسلام راستين و برگردان شيوائى است ازقرآن كريم اين سؤال مطرح مى شود كه موضوع مهدويّت در اسلام بطور كلى و انطباق آن با امام دوازدهم شيعه « حجت بن الحسن العسگرى عليه السلام » از نظر « نهج البلاغه » چگونه و تا چه حد از واقعيت برخوردار و قابل قبول است؟



به ديگر سخن ، آيا با چشم پوشى از همه آنچه در احاديث اسلامى و منابع تاريخى راجع به حضرت مهدى(ع) بازگو شده و بطور عموم در اختيار همگان ، به ويژه پژوهشگران و محققان سنى و شيعه قرار گرفته ، كتاب شريف « نهج البلاغه » تا چه اندازه بازگوى اصل مهدويّت ، و روشنگر مشخصات و ويژگيهاى حياتى آن حضرت ، و ارائه دهنده نقش وجودى او در جهت سازندگى اسلامى مى باشد؟



ضمناً براى روشن شدن موضوع بحث ، قبلا توجه خوانندگان را به اين حقيقت جلب نموده كه هرچند در كشمكش هاى عقيدتى و بحث و مجادله هاى مذهبى بين شيعه و سنّى ، خلافت بلافصل خود امام اميرالمؤمنين على(ع) موضوع بحث و گفتگو است ، ولى بُعد ديگر امام كه حضرتش نمونه انسان كامل ، و داور عادل ، و مثل اعلاى انسانى و بيدار كننده وجدان انسان هاى دردمند ، و باب مدينة العلم پيامبر(ص) ، و كليد قرآن است ، جاى بحث و گفتگو نيست.



از اين جهت گفتار او مى تواند جدا كننده حقّ از باطل ، و روش او نمايانگر اسلام اصيل باشد و بدين ترتيب آنچه را كه با زبان بيان و با عمل نشان داده ، معيار و الگوئى باشد كه هركس با اتكاء به آن و پيروى از آن راهش را پيدا كند و در تصميم گيريهاى عقيدتى ، و روشهاى فقهى ، سياسى ، اجتماعى ، اخلاقى ، و ديگر شؤون حياتى و دينى بدان گردن نهد.



كـوتاه سخن آنكه سخنان امام اميرالمؤمنين على(ع) در كتاب شريف « نهج البلاغه » بزرگترين سند اسلامى ، و حجتى است از طرف خدا بر همه مسلمانان جهان.



بر اين اساس حتى برادران اهل تسنن ، كه پايبند به مقام رهبرى و خلافت امام(ع) در مرتبه چهارم هستند ، گفتار و رفتار حضرتش براى آنها حجت است و ناگزير بايد در برابر آن سر تسليم فرود آورند.



اكنون ياد آورى اين مطلب بجاست كه موضوع مهدى منتظر در « نهج البلاغه » منشعب از دو رشته از سخنان امام اميرالمؤمنين على(ع) در اين كتاب مى باشد.



بديگر عبارت ، مسأله مهدويت امام دوازدهم ، و ظهور حضرتش در آخر الزمان در كتاب « نهج البلاغه » از دو نظر قابل بررسى و داراى زمينه براى مطالعه و تحقيق است.



نخست از ديدگاه ملاحم و پيشگوئيهاى امام(ع) كه مواردى از آن ( امثال روى كار آمدن بنى اميه ، حكومت حجاج بن يوسف ، سقوط بنى اميه ، افتادن زمام امور به دست بنى العباس ، قيام زنج در بصره ، فتنه مغول و . . . ) در گذشته به وقوع پيوسته ، و موارد ديگر مربوط به آينده جهان است از قبيل خبر از ( ظهور ) حضرت مهدى(ع) و قيام جهانى آن بزرگوار ، كه به خواست خدا در آينده به وقوع خواهد پيوست.



و از آن پس از ديدگاه مسائل امامت كه باز سخنان امام(ع) پيرامون آن شامل دو بخش است



بخشى ويژه امامت و رهبرى اهل بيت و . . . از نظر كلى



و بخش ديگر ويژه امامت و رهبرى مطلقه و جهانى حضرت مهدى(ع) بخصوص.



اين بحث بيارى خدا ، و استعـانت از مقام والاى ولايت ، در فرصتى بسيار كوتاه تنظيم گرديده و مايه نهايت خوشحالى نويسنده است كه محتواى آن با دقّت مورد توجه صاحب نظران ارجمند قرار گرفته ، وبه حكم: « فَذَكِّـرْ فَإِنَّ الذِّكْرى تَنفَعُ الْمُؤمِنِـين » موارد نقص و اشتباهش را تذكر دهند تا در فرصت چاپ مجدد ، ترميم ، و مؤمنان را سود بخشد.







امامت و رهبرى در نهج البلاغه



در اينجا نخست فهرستى از سخنان امام(ع) را كه پيرامون امام ، رهبر ، خليفه ، مسؤول ، و زمامدارى بر مسلمانان ايراد فرموده ، به آگاهى خوانندگان ارجمند رسانده( [2] ) ، آنگاه مى پردازيم به بحث و بررسى پيرامون آنچه در رابطه با « مهدويت در اسلام » و پيشگوئى از ظهور و قيام فرزندش حضرت مهدى(ع) ، و تحقق يافتن حكومت جهانى اسلام در سايه رهبرى آن بزرگوار وارد گرديده و با توجه به اينكه « نهج البلاغه » چاپ صبحى صالح شامل فهارس متعدد ، و بيش از ديگر چاپها مورد توجه و مراجعه مى باشد ، شماره خطبه ها و صفحات بر اساس آن تنظيم گرديده است.







صفحه (ع) سخنان امام خطبه رديف 183 أتأمرونى أن 126 1 105 أتزعم أنك تهدى 79 2 277 ألا بأبى و أمى ، هم من عدَّة 187 3 69 ألا و انى قد دعوتكم 27 4 189 اللَّـهم انك تعلم 131 5 336 اللَّـهم انى استعديك 217 6 92 أما انه سيظهر عليكم 57 7 91 أما قولكم أكل ذلك 55 8 50-48 أما والذى فلق 4 9 177 أما والله لو أنى 121 10 323 أملكوا عنى هذا 207 11 182 أنا لم نحكم الرجال 125 12 300 نا وضعت فى الصغر 192 13 143 أنظروا اهل بيت 97 14 278 إنما مثلى بينكم 187



15 54 إن معى لبصيرتى 10 16 243 إن الناس من هذا 168 17 203 إن هذا الامر لم 146 18 353 إن هذا المال ليس 232 19 152 أنه ليس 105 20 103 أولم ينه بنى أمية 75 21 201 أين الذين زعموا 144 22 247 أيها الناس ان 173 23 323 أيها الناس انه 208 24







صفحه (ع) سخنان امام خطبه رديف 163 أيها الناس انى 182 25 51 بنا اهتديتم 5 26 176 تالله لقد علمت 120 27 76 دخلت على المؤمنين 33 28 136 دعونى و التمسوا 92 29 223 ذلك القرآن فاستنطقوه 158 30 139 عترته خير العتر 94 31 231 فأعلم أما الاستبداد 162 32 234 فأعلم أن افضل 164 33 138-137 فانى فقأت عين 93 34 120-119 فاين تذهبون 87 35 220 فقلت يا رسول الله 156 36 175 فوالله انى لأولى 118 37 119 فهو من معادن 87 38 280 لايقع اسم الهجرة ــ انه امرنا صعب 189 39 102 لقد علمت أنى 74 40 94 لما خوف من الغيلة 62 41 93 لما قتل الخوارج 60 42 194 لم تكن بيعتكم 136 43 196 لن يسرع أحد 139 44 93 مصارعهم دون النطفة 59 45 99 ملكتنى عينى و أنا 70 46 162 نحن شجرة النبوة 109 47 215 نحن الشعار و الاصحاب 154 48







صفحه (ع) سخنان امام خطبه رديف 205 و اعلموا أنكم لن 147 49 247-246 و قد قال قائل 172 50 335 و قد كرهت ان 216 51 52 والله لابن أبى طالب 5 52 250 والله لو شئت 175 53 194 والله ما أنكروا على 137 54 322 والله ما كانت 205 55 347-346 والله لان أبيت 224 56 64 و إنى لعلى يقين 22 57 67 و إنى والله لأظن 25 58 44 و خلف فيكم ما خلفت 1 59 184 و سيهلك فى صنفان 127 60 62 و ما يبلغ عن الله 20 61 175 و لاينبغى لى أن 119 62 100 و لقد بلغنى أنكم 71 63 311 و لقد علم المستحفظون 197 64 173 و لو تعلمون ما أعلم 116 65 47 و لهم خصايص 3 66 357 هم عيش العلم 239 67 47 هم موضع سره 2 68 358 يا ابن عباس ما يريد 240 69 419 أأقنع من نفسى 45 70 380 ثم تقول عباد الله 25 71 386 فدع عنك 28 72 451 فلمّا مضى عليه السِّـلام 62 73 452 ولكننى آسى 62 74

















پيشگوئيهاى







امام اميرالمؤمنين على بن ابى طالب(ع)







درباره حضرت مهدى(ع)















بر اساس « نهج البلاغه » چاپ صبحى صالح