المهدى
برگرفته از كتاب : چشم به راه مهدي
نوشته : سيد صدرالدين صدر.
ناشر: دارالزهراء، بيروت .
شماره صفحه ها: 255
سيد صدرالدين صدر، از علماى شيعه است . وى ، در
سال 1299 ه - . ق . در كاظمين ، ديده به جهان گشود و در مهد تربيت پدر باليد و
تحصيلات ابتدايى و سطوح را در سامراء و كربلا، نزد اساتيد بزرگى ، چون شيخ
حسن كربلايى ، آقا ضياءالدين عراقى و... فرا گرفت . در
سال 1329 ه - . ق . به سفارش پدر، به نجف اشرف هجرت كرد و در آن جا مدتها از
محضر درس آخوند خراسانى و ميرزاى نائينى بهره برد.
در سال 1349 ه -. ق به مشهد مشرف شد و در آن جا اقامت گزيد و به تدريس و
رسيدگى به امور مردم و... پرداخت .
پس از مدتى ، به در خواست ، مؤ سس حوزه علميه قم ، شيخ عبدالكريم حائرى ، به قم
مشرف شد و در حوزه علميه قم ، جايگاه رفيعى يافت .
ايشان آثار فراوانى دارد(717) . از جمله آنها كتاب ارزشمند المهدى است .
مؤ لف به منابع اصلى حديث و تاريخ كه معروف به وثاقت و مورد اطمينان و اعتمادند
تكيه دارد و بحث دقيق و عميقى را پى مى گيرد و به بسيارى از شبهات پاسخ مى
گويد.
كتاب ، در يك مقدمه و هشت فصل و خاتمه ، تنظيم شده است .
وى درباره انگيزه تاءليف كتاب مى نگارد:
((در مجلس دوستانه اى ، از مهدى منتظر (عج ) و آنچه شيعه اماميه اثناعشريه ، در اين
باب بدان معتقدند سخن به ميان آمد.
برخى از حاضران در مجلس ، اظهار داشتند، برادران
اهل سنت ، در اين موضوع چه عقيده اى دارند. آيا از طريق آنان ، احاديثى كه موافق احاديث
شيعه باشد، وارد شده و دانشمندان آنان ، نوشته اى دارند، يا خير؟
در پاسخ گفتم : از طريق اهل سنت احاديث مستفيضه ، بلكه متواتره وارد شده و علماى آنان
در اين باب تاءليفات زيادى دارند. البته بعضى مناقشات و استبعاداتى نيز دارند كه
از گذشتگان خود گرفته اند و ميان آنان ، رواج يافته و به تاءليفات آنان با اختلاف
در تعبير، سرايت كرده است .
بعضى از حاضران در مجلس گفتند، براى شما امكان دارد در اين موضوع كتابى
بنويسيد؟ گفتم : پرداختن به اين مساءله ، سبب جريحه دار شدن عواطف مى شود و اين را
نمى پسندم ، بويژه مثل اين زمان كه ما، نياز شديد به وحدت كلمه داريم . گفتند: بحث
علمى ، با حفظ آداب مناظره و خارج نشدن از آداب و اخلاق اسلامى اشكالى ندارد.
از اين روى پذيرفتم در اين باب ، كتابى بنگارم .
آنگاه پس از مطالعه كتابهايى كه در دسترس بود، احاديث مربوط به موضوع را
ذيل عنوان مناسب ، گردآورى كردم . اگر حديثى ، بر چند عنوان دلالت داشت ، آن را زير
هر يك از عناوين ، آوردم .
در نقل روايات ، بر كتابهايى كه در چاپخانه هاى
اهل سنت به طبع رسيده بود، يا آثار مخطوطى كه اعتبار آنها مسلم بود، اكتفا كرديم و جز
اندكى از كتابهاى چاپ شده در ايران ، نقل نكردم . عنايت داشتم ، مطالبى را گرد آورم
كه از كتابهاى اهل سنت و مورد اعتماد آنها باشد. از علماى شيعه و منابع شيعى كه احاديث
نبوى را از طريق اهل سنت نقل كرده اند، حديث نقل نكردم مگر مقدارى از كتاب :
الدرالموسويه فى شرح العقايد الجعفريه ، تاءليف حسن صدر كاظمى ، به خاطر اداى
بعض حقوق و تاءييد مطالب .))
در پايان مقدمه مى نويسد:
((خدا را شاهد مى گيرم ، من ، به ديده انصاف به احاديث و سخنان سلف صالح
نگريستم و بر آن رويه مشى كردم كه اعتقاد خود را با
دليل منطبق سازم ، نه اين كه دليل را بر اعتقاد منطبق سازم .))
تحت عنوان نظرة اجماليه ، به كتابهايى كه بزرگان
اهل سنت ، درباره مهدى (عج ) نگاشته اند، اشاره مى كند و مستفيض و متواتر بودن روايات
پيامبر(ص ) درباره حضرت مهدى از ديدگاه اهل سنت مى نماياند:
((... قال ابن حجر فى ((الصواعق )) قال ابوالحسن الابرى قد تواترت الاخبار
واستفاضت بكثرة رواتها عن المصطفى (ع ) بخروج المهدى و انه من
اهل البيت .(718) ))
ابن حجر، در الصواعق ، از ابوالحسين الابرى
نقل مى كند: روايات متواتر و مستفيض در بسيارى راويان از پيامبر صلى الله عليه و آله
بر ظهور مهدى (عج ) و اين كه از اهل بيت است ، رسيده .
((... قال الشبلنجى فى ((نوالابصار)) تواتر الاخبار عن النبى ان المهدى من
اهل بيت و انه يملاء الارض عدلا.))(719)
شبلنجى در نور الابصار، گفته است : اخبار نقل شده از پيامبر صلى الله عليه و آله ،
مبنى بر اين كه مهدى ، از اهل بيت و زمين را پر از
عدل مى كند، متواتر است .
آن گاه ، سخنان ديگرى كه بر تواتر و استفاضه اخبار مهدى (عج ) دلالت دارد، مى آورد
و مى نويسد: اگر از سخنان صريح اين گواهان چشم بپوشيم و به احاديث از حيث سند و
دلالت نظر افكنيم ، روايات ، سه دسته اند:
1. روايات صحيح از نظر سند و بى اشكال از نظر دلالت . ائمه حديث و بزرگان حفاظ
بر صحت و حسن بودن آنها تصريح كرده اند. در وجوب
عمل و اخذ اين دسته از روايات ، ترديدى نيست .
2. رواياتى كه از نظر سند، صحيح نيستند، ولى دلالت آنها روشن است و قواعد مقرر در
علم رجال ، اين دسته از روايات را، از آن جهت كه به واسطه دسته
اول جبران مى شوند و اجماع بر مضمون آنهاست ، معتبر مى شمارند.
3. روايات صحيح و ضعيفى هستند كه مخالف عموم احاديث متواتر و مستفيضه اند كه اگر
تاءويل آنها، ممكن نباشد، طرح و اعراض از آنها لازم است .
مثل رواياتى كه دلالت مى كنند كه اسم مهدى ، احمد است و اسم پدرش ، عبدالله . يا اين
كه از اولاد ابى محمد الحسن زكى است . مطالب هشت
فصل كتاب ، بدين شرح است :
فصل اول ، درباره بشارتهايى كه بر ظهور مهدى (عج ) در كتاب خدا، سنت پيامبر صلى
الله عليه و آله ، سخنان على (ع ) و بزرگان و اعلام ، در قالب نظم ، يا نثر وارد شده
است .
فصل دوم ، مهدى منتظر عرب و از امت پيامبر صلى الله عليه و آله است و بيت شريف و
خانواده وى ، مشخص بوده و شواهد بسيارى بر اين ، دلالت دارند.
فصل سوم : ويژگيهاى ظاهرى و باطنى ، ملكات فاضله ، دانش ، قضاوت ، بيعت ، حكومت ،
اصلاحات و...
فصل چهارم ، مقام و منزلت حضرت نزد خداوند و...
فصل پنجم ، ولادت ، تعيين اسم ، لقب ، كنيه ، نام پدر، مادر،
طول عمر شريف و...
فصل ششم ، چگونگى غيبت ، محل غيبت ، علت غيبت ، چگونگى بهره مندى مردم از حضرت در
زمان غيبت و...
فصل هفتم ، نشانه هاى آسمانى و زمينى ظهور، جو عمومى جهان ، خروج سفيانى و...
فصل هشتم ، فضيلت انتظار فرج ، نهى از تعيين زمان ظهور،
محل ظهور، بيعت ، شمار ياران و...