الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد
برگرفته از كتاب : چشم به راه مهدي
نوشته : محمد بن محمد بن نعمان عكبرى ، معروف به شيخ مفيد.
تحقيق : مؤ سه آل البيت لاحياء التراث ، قم .
ناشر: كنگره هزاره شيخ مفيد.
شماره صفحه ها: ج 1: 363، ج 2: 562
شيخ مفيد از بزرگان فقهاى شيعه در سده هاى چهارم و پنجم هجرى است .(673)
وى ، در سال 336 ه - .ق . در روستايى به نام عكبرى ديده به جهان گشود. پدرش از
مردم بصره و مدتى در شهر واسط، معلم بوده و سپس به عكبرى آمده و در همان جا ساكن
شده است .
پدر، او را به بغداد مى برد، تا به كسب دانش پردازد. او، پس از مدتى به محضر
بزرگانى چون : شيخ صدوق ، محمد بن جنيد اسكافى ، ابو على صولى ، ابوغالب
رازى ، ابن قولويه قمى و (674) ...راه مى يابد و از آنان بهره مى گيرد با استعداد و
هوش فوق العاده اى كه داشته ، خيلى زود به مقامهاى عالى علمى
نائل مى آيد.
در كرخ بغداد، كرسى درسى پايه گذارى كرد و شاگردانى چون : سيد مرتضى علم
الهدى ، سيد رضى ، نجاشى ، شيخ طوسى ، ابن حمزه ، و...را پرورش داد(675) كه
بعدها هر يك ، از ناموران بزرگ جهان اسلام شدند و مايه فخر تشيع .
يافعى درباره شخصيت علمى وى مى نويسد:
((او، عالم شيعه و صاحب نوشته هاى بسيار و شيخ و پيشواى آنان است . به اين معلم و
مفيد معروف بود.
در كلام ، فقه و جدل ، بسيار زبر دست بود و با پيروان همه مذاهب ، با جلالت و عظمت ،
مناظره مى كرد.))(676)
شيخ مفيد، در سال 413 ه ق . در بغداد، ديده از جهان فرو بست . تشييع با شكوهى از
جنازه وى انجام شد و در ميدان اشنان ، مردم ، به امامت شاگرد برجسته اش ، سيد مرتضى
، بر او نماز گزاردند و در منزلش ، دفن گرديد و پس از چند
سال ، به قبرستان قريش انتقال يافت و در جوار ابوجعفر دفن گرديد.(677)
از وى ، آثار ارزشمندى به جاى مانده كه نجاشى هفتاد و هشت اثر نام مى برد.
شمار زيادى از آثار شيخ ، در باب معارف اسلامى و امامت است (678) از جمله نوشته
هاى ارزشمند وى ، كتاب الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد است .
ابن اثر، مجموعه بسيار گرانبهايى است كه به زندگانى امامان شيعه ، از ابعاد
گوناگون پرداخته شده است .
اين اثر در دو جزء تنظيم شده : جزء اول به حيات امام على (ع ) اختصاص دارد و جزء دوم
به زندگانى ديگر ائمه (ع ).
و بخش پايان كتاب (از صفحه 339 تا آخر) ويژه امام مهدى (عج ) است .
در اين بخش ، پس از بيان نام ، كنيه و ولادت حضرت مهدى ، به
دلائل عقلى بر وجود امام معصوم اشاره مى شود، سپس سخنان پيامبر درباره غيبت و قيام
حضرت كه از سوى شيعه و سنى ، پذيرفته شده اند و احاديث امامان معصوم (ع ) آورده مى
شود. آن گاه نويسنده محترم ، با بهره گيرى از آيات قرآن و روايات پيشوايان دين ،
ويژگيهاى حضرت مهدى (عج ) را بر مى شمرد و از بشارت پيامبر(ص ) به ظهور
حضرت در آخر الزمان ياد مى كند.
مطالب اساسى اين بخش از كتاب ، به شرح زير مى پردازد:
ادله عقلى و نقلى بر امامت امام عصر (عج ).
رواياتى كه درباره حضرت مهدى (عج ) رسيده است .
اشخاصى كه به فيض ملاقات و زيارت حضرت
نائل آمده اند.
برخى كرامات و معجزات حضرت در عصر غيبت .
نشانهاى ظهور و حوادثى كه پيش از ظهور حضرت ، رخ خواهد داد.
سال ، روز و محل قيام .
چگونگى گردآورى سپاه و ماءموريت آنان .
مسير حركت .
مدت امامت و حكومت .
جرياناتى كه در آن روزگار رخ مى دهد.
وضعيت زمين و مردم در آن عصر.
ويژگيهاى جمال ، شمايل ، شيوه رفتار سيره اخلاقى و عملى حضرت مهدى (عج ) به
گونه بسيار محققانه ، بر اساس منابع متقن و ديدگاههاى
مستدل عقلى و نقلى .