مسيح جشن بگيرند . اسلام هم در كمال صراحت ، شهادت را موفقيت شهيد

مي داند نه چيز ديگر .

اما از نظر اسلام ، آن طرف سكه را هم بايد خواند ، شهادت را از نظر

اجتماعي ، يعني از آن نظر كه به جامعه تعلق دارد ، پديده اي است كه در

زمينه خاص و به دنبال رويدادهائي رخ مي دهد و به دنبال خود رويدادهائي

مي آورد نيز بايد سنجيد . عكس العملي كه جامعه در مورد شهيد نشان مي دهد

صرفا به خود شهيد تعلق ندارد . يعني صرفا ناظر به اين جهت نيست كه براي

شخص شهيد موفقيت يا شكستي رخ داده است . عكس العمل جامعه مربوط است

به اينكه مردم جامعه نسبت به شهيد و جبهه شهيد چه موضعگيري داشته باشند

.

رابطه شهيد با جامعه اش دو رابطه است ، يكي رابطه اش با مردمي كه اگر

زنده و باقي بود از وجودش بهره مند مي شدند و فعلا از فيض وجودش محروم

مانده اند . و ديگر رابطه اش با كساني كه زمينه فساد و تباهي را فراهم

كرده اند و شهيد به مبارزه با آنها برخاسته و در دست آنها شهيد شده است

.

بديهي است كه از نظر پيروان شهيد كه از فيض بهره مندي از حيات او

بي بهره مانده اند ، شهادت شهيد تأثر آور است .