غيبت کوتاه مدت حضرت مهدي ـ ارواحنا فداه ـ نوعي آماده سازي براي غيبت طولاني بود و غيبت طولاني اش مقدمه ي ظهور و حضور تمام عيار در جامعه انساني و غيبت صغري يک حالت ميانه اي بود، ميان «غيبت کبري» و «عصر ظهور».

در غيبت کبري رابطه ي گسترده و کامل امّت با امام راستين و معصوم خويش گسست مي بابد و در عصر ظهور اين رابطه بطور کامل برقرار، امّا در غيبت صغري، نه آن است و نه اين، بلکه شرايط و وضعيّت ميانه اي حاکم بود.

توضيح مطلب اينکه: پيش از غيبت صغري، مردم در هر کجا و هر زماني که تصميم مي گرفتند مي توانستند با امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ که معاصر آنان بودند، ديدار کنند و در خانه، کوچه، خيابان، بيابان و مراسم حج، مکه، مني و عرفات بي هيچ مانعي هر آنچه مي خواستند از آنان پرسند و پاسخ همه ي مسايل ديني و معارف قرآني و مشکلات زندگي خويش را بطور مستقيم و بيواسطه، از آنان دريافت دارند.



[ صفحه 36]



اين شرايط تا زمان حضرت هادي ـ عليه السلام ـ ادامه داشت و آن هنگام بود که فشار از سوي استبداد بر امام هادي ـ عليه السلام ـ بيشتر شد و تمامي حرکات و ديدارها و روابط و فعاليّتهاي آن گرامي با افراد، زير ذرّه بين حکومت بيدادگر عباسي قرار گرفت و انبوهي از جاسوسان و خبرچينان بر او گمارده شدند.