نخستين کسي که در اسلام مهدي موعود (عج) معرّفي شد، «محمّد بن حنفيّه» فرزند امير المؤمنين علي عليه السّلام بود.



بعد از شهادت حضرت سيّد الشّهداء فرقه اي قائل شدند به اين که، «محمّد بن حنفيّه»، حضرت قائم (عج) و وصيّ علي بن ابيطالب عليه السّلام است و اينکه هر کس با ايشان مخالفت کند، کافر و مشرک است، هممچنين معتقد بودند که وي مختار را بر عراقين، کوفه و بصره، بعد از کشته شدن امام حسين عليه السّلام والي نمود و به دستور خونخواهي حسين عليه السّلام و کشتن قاتل او و جستجوي آنها در هر کجا باشند، مذهب وي شناخته شد، «مختاريّه» ناميده و «کيسانيّه» خوانده شد.



عاقبت «محمّد بن حنفيّه» در محرّم سال 81 هجري در مدينه وفات يافت. پس از مرگ او اصحابش سه فرقه شدند و هر کدام ايده اي جداگانه داشتند:



1- فرقه اي مي گفتند که وي، مهدي موعود (عج) است و او نمرده و به زودي رجعت مي کند.



2- دسته اي ديگر قائل به الوهيّت او شده و اينکه وي زنده و در کوه رضوي مقيم است.



3- فرقه اي ديگر قائل به مرگ او شد و پسرش «ابو هاشم بن محمّد» را مهدي موعود مي دانند و با او بيعت کردند که اين فرقه از شيعه را »هاشميّه»ناميده اند. («نجم الثّاقب»، باب چهارم، ص 198،- «فرهنگ فارسي معين»، ج 6، ص 1915»)