شمار نشانه هاى ظهور

برگرفته از كتاب : چشم به راه مهدي

در منابع دينى ، انبوهى از رخدادهاى طبيعى و غير طبيعى و دگرگونيهاى سياسى و اجتماعى ، به عنوان نشانه ظهور ياد شده اند. نعمانى ، شيخ صدوق (م :381 ه‍ ق .) شيخ مفيد (413 ه‍ ق .)، شيخ طوسى (460 ه‍ ق .) و طبرسى (548 ه‍ ق .) از پيشينيان شيعه و بسيارى نيز از پسينيان و معاصران ، اخبار مربوط به نشانه هاى ظهور را در كتابهاى خود گرد آورده اند.(264)

شيخ مفيد، در آغاز باب ((علامات قيام القائم ))، با اشاره به اخبار و آثارى كه در اين مورد از معصومان (ع ) رسيده است ، بيش از پنجاه نشانه را ياد كرده (265) و علامه مجلسى در بحارالانوار، شمار بيشترى را بر شمرده است .(266)

علماى عامه نيز، از جمله : علاء الدين هندى ، ابن حجر، سيوطى و...نشانه هاى ظهور مهدى (ع ) را در كتابهاى خويش بر شمرده اند.(267)

روشن است كه درجه اعتبار و درستى همه اين نشانه ها، يكسان نيست ، برخى در منابع معتبر آمده و از جهت سند و دلالت استوارند و برخى در كتابهاى عامه و منابع دست دوم ياد شده اند كه اعتبار زيادى ندارند. برخى از اين نشانه ها، تنها نشانه ظهورند و برخى ، هم نشانه ظهورند و هم برپايى قيامت . برخى نشانه هاى كلى و محوريند و برخى ، بيانگر مسائل ريز و جزئى كه گاه ، همه آنها را مى توان در عنوان واحدى گرد آورد.(268)

بنابراين ، نمى توان مشخص كرد كه نشانه هاى ظهور چه مقدارند. به فرض ‍ كه مشخص هم باشد، اهميتى ندارد. مهم اين است كه فراوانى روايات ،به ما اين مشخص هم باشد، اهميتى ندارد. مهم اين است كه فراوانى روايات ، به ما اين اطمينان را مى دهند كه در آستانه ظهور مهدى موعود، حوادثى رخ خواهد داد.

شناخت موارد اصلى و مهم اين حوادث ، به ويژه نشانه هاى حتمى و چگونگى تحقق و دلالت آنها بر ظهور و مسائل مربوط به آن ، چيزى است كه ما در اين مقال در پى آن هستيم .

نعمانى ، در اين باره مى نويسد:

(( هذه العلامات التى ذكرها الائمة (ع ) مع كثرتها و اتصال الروايات بها و تواترها و اتفاقها موجبة الا يظهر القائم الا بعد مجيئها و كونها اذا كانوا قد اخبروا اءن لا بد منها و هم الصادقون ... ثم حققوا كون العلامات الخمس التى اءعظم الدلائل و البراهين على ظهور الحق بعدها كما ابطلوا امر التوقيت ...(269) .))

اين نشانه هايى كه امامان (ع ) فرموده اند، با توجه به شمار زياد آنها و اين كه سلسله اسناد اين روايات ، به آنان مى رسد و نيز توجه به اين كه روايات متواترند و مورد اتفاق ، سبب مى گردد كه ظهورى در كار نباشد، مگر پس ‍ از پديدار شدن اين نشانه ها؛ زيرا امامان (ع ) از مسلم بودن پديد آمدن آنها خبر داده اند و آنان راستگويند... سپس نشانه هاى پنجگانه را كه از بزرگ ترين نشانه ها بر آشكار شدن حق است ، مورد تاءكيد قرار داده اند، چنانكه از مشخص ساختن زمان ظهور، نهى كرده اند.

در اين سخن ، نعمانى به فراوانى نشانه هاى ظهور و رواياتى كه در اين باب رسيده ، اشاره مى كند. و در مجموع با توجه به اسناد آنها به معصومان (ع ) تحقق آنها را پيش از ظهور مهدى (ع ) امرى مسلم مى داند و بر تواتر آنها و مورد اتفاق بودن اخبار نشانه هاى ظهور تاءكيد مى ورزد.