امّا امر اوّل : گفتيم كه اخبار در اين مقوله بسيار زياد نقل شده و لكن در اينجا جهت تيمّن و تبرّك به ذكر ده حديث اكتفا مى شود .



حديث اوّل : در كتاب كافى روايت كرده : بإلاسناد عن أبي جعفر (عليه السلام)قال : قال رسول الله (صلى الله عليه وآله) : « من اولادي اثنى عشر نقيباً نجيباً محدثّون مفهّمون ، آخرهم القائم بالحقّ يملأها عدلا كما ملئت جوراً ».( [31] )



يعنى : حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)فرمود : دوازده نفر از اولادهاى من نقباء و نجبايند ، و ملائكه با آنها به اخبار غيبى تكلّم مى كنند و به الهامات الهيّه الهام كرده مى شوند ، آخر آنها كسى است كه قيام به امر حقّ خواهد نمود ، و زمين را از عدل پر مى كنند چنانچه از جور پر شده باشد .



حديث دوّم : باز در آن كتاب روايت كرده : بالاسناد عن ابي عبدالله (عليه السلام) ــ في ضمن كلامه ــ قال : فإنّ الحسين لمّا قتل عجّت السماوات و الأرض و من عليها و الملائكة ، فقالوا : يا ربّنا! ائذن لنا في هلاك الخلق حتّى نجدهم عن جديد الأرض بما استحلّوا حرمك و قتلوا صفوتك ، فأوحى الله إليهم يا ملائكتي و يا سماواتي و يا أرضي اسكنوا ، ثمّ كشف لهم حجاباً من الحُجب فإذا خلفهم محمّد و اثنى عشر وصيّاً (عليهم السلام) و أخذ بيد فلان القائم من بينهم ، فقال : يا ملائكتي و سماواتي و أرضي بهذا انتصر لهذا ، قالها ثلاث مرّات ».( [32] )



يعنى : حضرت صادق (عليه السلام)فرمود : بدرستيكه چون حسين صلوات الله عليه شهيد شد ، آسمانها و زمينها و هر كس كه در آنها بود به ناله در آمدند ، پس عرض كردند : اى پروردگار ما ! ما را در هلاك نمودن اين خلق اذن فرما ، تا آنكه آنها را از اطراف زمين از بين ببريم ، به سبب آنكه حرمت تو را ضايع كردند و برگزيده تو را كشتند .



پس خداوند بسوى آنها وحى فرمود كه : اى ملائكه من و اى آسمان و زمين من ! آرام باشيد ، پس پرده اى از حجابها را براى آنها كشف فرمود ، در اين حال از عقب آن حجابها وجود مبارك محمّد و دوازده نفر اوصياء او صلوات الله عليهم اجمعين آشكار شد ، و اشاره فرمود به يكى از آنها كه مابين آنها ايستاده بود ، پس فرمود : اى ملائكه من ! و اى آسمانها و زمين من ! با اين قائم و ايستاده براى اين مظلوم انتقام مى گيرم ، و اين فرمايش را تا سه مرتبه تكرار فرمود .



حديث سوّم : شيخ صدوق (قدس سره) در « كمال الدين» روايت كرده كه : بالإسناد عن مفضّل عن الصادق (عليه السلام) ، عن أبيه ، عن آبائه (عليهم السلام) ، عن أميرالمؤمنين (عليه السلام)قال :



«قال رسول الله(صلى الله عليه وآله) : لمّا اسري بي إلى السماء ــ إلى أن قال : ــ فقال الله عزّوجلّ : ارفع رأسك فلمّا رفعت رأسي و إذاً بأنوار عليٍّ و فاطمة و الحسن و الحسين و علىّ بن الحسين و محمّد بن علىّ و جعفربن محمّد و موسى بن جعفر و علىّ بن موسى و محمّد بن علىّ و علىّ بن محمّد و الحسن بن علىّ و "م ح م د" ابن الحسن القائم كأنّه كوكب درىّ .



قلت : يا ربّ و من هولاء ؟



قال : الائمّة ، و هذا القائم يحلّل حلالي و يحرّم حرامي و به انتقم من أعدائي و هو راحة لأوليائي و هو الّذي يشفي قلوب شيعتك من الظالمين و الجاحدين و الكافرين ، فيخرج اللات و العزّى طريين فيحرقهما ، ففتنة الناس يومئذ بهما أشدّ من فتنة العجل السامري ».( [33] )



يعنى : حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)فرمود : چون مرا بسوى آسمان بردند ، ـ پس بعد از وحى هاى چند ـ خداوند عزّوجلّ فرمود : سر خود را بلند نما ، چون بلند نمودم در اين حال انوار علىّ و فاطمه و حسن و حسين و علىّ بن الحسين و محمّد بن علىّ و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و علىّ بن موسى و محمّد بن علىّ و علىّ بن محمّد و حسن بن علىّ و «م ح م د» بن حسن نمايان شد ، آنكه ايستاده بود ـ يعنى آخرين آنها ـ در ما بين آنها همچون ستاره درخشان بود .



عرض كردم : پرودگارا ! اينها چه كسانيند ؟



فرمود : اينها امامانند ، و اينكه ايستاده حلال مرا حلال و حرام مرا حرام خواهد كرد ، و به او از دشمنان خود انتقام خواهم كشيد ، و او سبب راحتى اولياء من مى باشد . و او است آنكسى كه به سبب او دلهاى شيعيان تو از شرّ ظالمين و جاحدين و كافرين شفا مى يابد ، پس لات و عزى را در حالتيكه بدن آنها تازه باشد بيرون مى آورد ، پس او آنها را مى سوزاند ، و هر آينه امتحان شدن مردم به سبب آنها در اين روز شديدتر از امتحان به امر گوساله سامرى است .



حديث چهارم : نيز در « كافى» روايت كرده از حضرت امام محمّد تقى صلوات الله عليه كه فرمود : حضرت امير المؤمنين (عليه السلام)به مسجد الحرام تشريف فرما شدند ، و با ايشان بودند حضرت امام حسن (عليه السلام)در حالتيكه تكيه فرموده بودند به سلمان(رضي الله عنه) ، پس نشستند و در اين حال مردى با هيئت و لباس نيكو وارد شد ، پس به اميرالمؤمنين (عليه السلام)سلام كرد ، و ايشان جواب سلام دادند ، بعد سه مسئله سئوال كرد .



حضرت امام محمّدتقى (عليه السلام)بعد از بيان آن مسائل و جواب آنها را از فرمايش حضرت مجتبى (عليه السلام) ــ بر حسب محوّل فرمودن حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام)بيان جوابها را به ايشان ــ فرمود :



پس آن مرد گفت : شهادت مى دهم به كلمه توحيد ، و هميشه شهادت به آن مى دهم ، و شهادت مى دهم به آنكه وجود مبارك محمّد (صلى الله عليه وآله)رسول الله مى باشند ، و هميشه شهادت به آن مى دهم ، و شهادت مى دهم به آنكه شما ــ اشاره به اميرالمؤمنين (عليه السلام) كرد ــ وصىّ او هستيد و قيام به حجّت او مى فرمائيد ، و هميشه شهادت به آن مى دهم ، و شهادت مى دهم به آنكه تو ــ اشاره به حضرت امام حسن (عليه السلام)كرد ــ وصىّ او مى باشى ، و قيام به حجّت او مى فرمائى ، و شهادت مى دهم به آنكه بعد از او حسين بن على صلوات الله عليه وصىّ برادرش مى باشد و قيام به حجّت او مى فرمايد .



و شهادت مى دهم به آنكه بعد از ايشان علىّ بن الحسين (عليه السلام)قيام به امر حسين (عليه السلام)مى نمايد ، و شهادت مى دهم به آنكه محمّد بن على (عليه السلام)قائم بامر علىّ بن الحسين (عليه السلام)مى باشد ، و شهادت مى دهم براى جعفر بن محمّد (عليه السلام)كه او قائم به امر محمّد است .



و شهادت مى دهم براى موسى بن جعفر (عليه السلام)كه او قائم به امر جعفر بن محمّد (عليهما السلام)است ، و شهادت مى دهم براى علىّ بن موسى (عليه السلام)كه او قائم به امر موسى بن جعفر (عليهما السلام)است ، و شهادت مى دهم براى محمّد بن علىّ (عليهما السلام)كه او قائم به امر علىّ بن موسى (عليهما السلام)است ، و شهادت مى دهم براى علىّ بن محمّد (عليه السلام)كه او قائم به امر محمّد بن علىّ (عليهما السلام) است ، و شهادت مى دهم براى حسن بن علىّ (عليه السلام)كه او قائم به امر على بن محمّد (عليهما السلام)است .



و شهادت مى دهم براى مردى از اولاد حسين صلوات الله عليه كه تا زمانى كه امر او ظاهر شود با كنيه نام برده نمى شود ، زمين را از عدل پر نمايد چنانچه از جور پر شده باشد ، و سلام و رحمت و بركات الهى بر تو باد ، يا اميرالمؤمنين .



پس آن مرد برخاست و رفت ، پس اميرالمؤمنين صلوات الله عليه فرمود : يا ابا محمّد در عقب او برويد ببينيد به كدام طرف مى رود ؟



پس امام حسن (عليه السلام)بيرون رفتند و بعد فرمود : طولى نكشيد مگر آنكه پاى خود را بيرون مسجد گذاردم ديگر نديدم به كدام سو رفت ، پس نزد اميرالمؤمنين (عليه السلام)برگشتم و ايشان را به اين امر خبر دادم .



پس آنحضرت فرمود : آيا او را مى شناسيد ؟



گفتم : خدا و رسول او (صلى الله عليه وآله)و اميرالمؤمنين (عليه السلام)دانا ترند .



فرمود : او خضر (عليه السلام)مى باشد.( [34] )



حديث پنجم : در « كمال الدين» از احمد بن اسحاق قمى روايت شده كه گفت : خدمت حضرت امام حسن عسكرى (عليه السلام)رفتم و مى خواستم كه درباره خلف و حجّت بعد از ايشان سئوال كنم ، ــ بعد از ذكر فرمايشاتى از ايشان مى گويد ــ



پس ايشان برخاستند و به عجله داخل خانه شدند ، و در حالتى كه بر سر شانه ايشان پسرى كه صورت او چون ماه شب چهارده بود به سنّ سه سالگى بيرون آمدند .



پس فرمود : اى احمد بن اسحاق اگر كرامت تو نزد خداوند و حجّتهاى او نبود ، براى تو اين فرزند خود را ظاهر نمى كردم ، همانا او هم اسم و هم كنيه رسول الله (صلى الله عليه وآله)مى باشد ، و آن كسى است كه زمين را از عدل و قسط پر مى نمايد ، چنانچه از ظلم و جور پر شده باشد .



اى احمدبن اسحاق ! مَثَل او در اين امت مَثَل خضر (عليه السلام)و مَثَل ذى القرنين است ، به خدا قسم غائب شود غيبتى كه در آن كسى از هلاكت و فتنه ها نجات نيابد ، مگر كسيكه خداوند او را بر اقرار و اعتراف به امامت او ثابت گردانيده باشد ، و او را بر دعا در تعجيل فرج موفّق فرموده باشد .



پس عرض كردم : اى مولاى من ! آيا از براى امر ايشان علامتى هست كه بواسطه آن اطمينان خاطر براى من حاصل شود ؟



پس آن پسر صلوات الله عليه به لسان عربى فصيح فرمود :



منم بقيّة الله در زمين او ، و منم انتقام گيرنده از دشمنان او ، و اى احمد بن اسحاق ! علامتى را بعد از مشاهده نمودن حقّ به چشم خود طلب نكن .( [35] )



حديث ششم : نيز در «كمال الدين» از جابر انصارى (رضي الله عنه)از حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)در ذيل آيه مباركه ( اَطيعُوا الله وَاَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اُولِى الأمرِ مِنْكُمْ)( [36] ) روايت شده كه بعد از ذكر اسماء مباركه اوصياء و اولى الامر ــ بعد از خودشان تا امام حسن عسكرى (عليه السلام) ــ فرمود :



پس از آن حجّت الله در زمين و بقيّه او مابين بندگان او فرزند حسن بن على (عليهم السلام)اولى الامر است ، او است آن كسى كه خداوند بر دو دست او مشارق و مغارب زمين را فتح مى نمايد ، او است آن كسى كه از شيعيان و اولياء خود غائب مى شود ، چنان غيبتى كه ثابت نماند بر قول به امامت او در آن غيبت مگر كسى را كه خداوند قلب او را از براى ايمان امتحان فرموده باشد .



جابر گويد : پس عرض كردم : يا رسول الله ! آيا از براى شيعيان ايشان (عليه السلام)به وجود مبارك او در حال غيبتشان انتفاعى هست ؟



فرمود : آرى به حقّ آن خداونديكه مرا به نبوت مبعوث فرمود بدرستيكه آنها در حال غيبت او به نور او استضائه مى كنند و هدايت مى يابند ــيعنى به علومى كه ازاو ظاهر شود ، و علومى كه بواسطه او باقى بماند ، و بوسيله موالات با او از فيوضات و بركات الهيه ــ مثل انتفاع بردن مردم بواسطه شمس زمانى كه پشت ابر مخفى باشد و منتفع مى شوند .( [37] )



حديث هفتم : به مقتضاى اخبار متعدد در تفسير اين آيه شريفه (وَعَدَ الله الَّذينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَيَسْتَخْلَفَنَّهُمْ في الأرضِ كَما اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَُيمَكِنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذى ارْتَضى لَهُمْ وَ لِيُبْدِلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوفِهِمْ اَمْناً يَعْبُدُونَنى لايُشْرِكُونَ بى شَيْئاً )( [38] ) اين آيه مباركه در حقّ وجود مبارك حضرت مهدى (عليه السلام)نازل شده ، و اين سه كرامت الهى : استخلاف در ارض ، و تمكين در آن ، و ارتفاع خوف ، درباره شيعيان و اولياء در عهد ظهور ايشان است .



و در بعضى از روايات مذكور است كه راوى خدمت حضرت صادق (عليه السلام)عرض كرد : كسانى گمان مى كنند اين آيه در حقّ فلان و فلان و فلان و على (عليه السلام)نازل شده .



حضرت فرمود : خدا دلهاى آنها را هدايت نكند ، كجا متمكّن شد دينى و ميان مردم منتشر شد كه خداوند و رسولش آن را بپسندند و رفتن خوف از دلها و مرتفع شدن شكّ از سينه ها درعهد يكى از آن خلفاء و در عهد على (عليه السلام)بود ، با حال ارتداد مسلمين و فتنه هائى كه برانگيخته مى شد در عهد آنها و جنگهائى كه ما بين كفّار و آنها واقع مى شد .( [39] )



پس بعد از آنكه در اين وعده الهيه تأمل شود كه آن از براى عامّه مؤمنين صالحين است كه اشرف و افضل از همه آنها ائمّه اثنى عشر طيّبين و طاهرين (عليهم السلام)مى باشند به آنكه مرتبه بزرگوارى و رياست و حكمرانى در روى زمين ــ به وجه حقّ ــ براى آنها پسنديده است ، به طورى كه هيچ خوفى از دشمنان براى آنها نباشد ، و به سبب ايشان هيچ شركى در زمين نباشد .



و بعد از آن ملاحظه شود كه همه ائمّه طاهرين (عليهم السلام)و شيعيان صالحين آنها از دنيا رفتند و و براى آنها چنين نشد ، و تا كنون چنين امرى براى وجود آخرين آنها و شيعيان در عهد ايشان واقع نشده است .



پس مقتضاى صدق وعده الهيه در چنين امر عظيم آن است كه بعد از اين البته واقع خواهد شد ، و بنابراين مطلب اين آيه شريفه حجّت قطعيّه و شاهد صدق است از براى صدق همه اخبارى كه وارد است كه ظهور و فرج براى حضرت صاحب الأمر (عليه السلام)با شيعيان ايشان واقع خواهد شد ، و بعد از آن هم رجعت تمامى ائمّه معصومين و شيعيان صالحين كاملين آنها به حيات جسمانى دنيوى وقوع مى يابد ، و خلافت الهيّه و دولت حقّه و فرج كلّى براى آنها ــ الى يوم النشور و قيام القيامت ــ مدام بر قرار است .



حديث هشتم : آنچه در « نجم الثاقب» از « تفسير عياشى» از حضرت كاظم (عليه السلام)در بيان اين آيه شريفه روايت شده ( وَ لَهُ اَسْلَمَ مَنْ في الَّسمواتِ وَ الأرضِ طَوعاً وَ كَرهاً )( [40] ) كه فرمود : اين آيه در حقّ قائم (عليه السلام)نازل شده ، هنگامى كه يهود ونصارى و صائبين و زنادقه و كفار را در مشرق و مغرب آن بيرون آورد ، و اسلام را بر آنها عرضه مى كند ، پس هركه با رغبت اسلام آورد ، او را به نماز و روزه و زكات ــ و آنچه مسلم را به آن امر كنند و از خداوند بر او واجب است ــ امر فرمايد و هر كه اسلام نياورد گردنش را بزند ، تا آن كه در مشرق ها و مغرب ها احدى نماند مگر موحد باشد .( [41] )



حديث نهم : روايتى است در ذيل اين آيه مباركه ( وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَليِِّهِ سُلْطاناً فَلا يُسْرِفْ في الْقَتْلِ إنَّهُ كانَ مَنْصُوراً)( [42] ) در « كامل الزيارات» از حضرت صادق (عليه السلام) ، و در تفسير« فرات» از حضرت امام محمّدباقر (عليه السلام) كه :



مراد از « منصور» حضرت قائم (عليه السلام) مى باشد ، كه ولىّ دم آن مظلومند ، و در هنگام ظهور از قاتلين ايشان خون خواهى مى كنند ، و از جانب خداوند مورد نصرت و يارى قرار مى گيرد ، يعنى : به اسباب خاصّه الهيّه ــ از باطنى و ظاهرى كه در آن وقت براى ايشان است از قوّت و قدرت و از لشكريان ملائكه و جن و انس و غيره ها ــ يارى مى شوند .( [43] )



و در كتاب « نور الانوار» روايت فرموده كه : آنحضرت (عليه السلام)بعد از كشتار بسيارى از كفّار و اشرار و دشمنان ، به بالاى منبر مى روند و يك بند از نعلين حضرت سيّدالشهداء صلوات الله عليه را بيرون مى آورند ، و مى فرمايد : اگر همه دشمنان را بكشم مقابل خون اين بند نعلين نخواهد شد .



و در روايت است كه مى فرمايد : اگر همه اهل عالم را بكشم در عوض اين بند نعلين نمى شود .



حديث دهم : قسمتى از فقرات خطبه غديريّه است كه حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)فرمود :



« معاشر النّاس ألا و إنّى منذر و علىّ هاد ، معاشر النّاس إنّى نبىّ و علىّ وصىّ ، ألا أنّ خاتم الائمّة منّا القائم المهدىّ ، ألا إنّه الظاهر على الدّين ، ألا إنّه فاتح الحصون و هادمها ، ألا انّه قاتل كلّ قبيلة من أهل الشّرك ، ألا إنّه المدرك بكلّ ثار لأولياء الله عزّوجلّ ، ألا إنّه النّاصر لدين الله ».( [44] )



يعنى حضرت رسول فرمودند (صلى الله عليه وآله): اى گروه مردمان! آگاه باشيد همانا من انذار كننده ام و على هدايت كننده است .



اى گروه مردمان! آگاه باشيد بدرستيكه من نبيّم و على وصىّ من است .



آگاه باشيد همانا خاتم ائمّه از ما قائم مهدى خواهد بود .



آگاه باشيد همانا او در امر دين بر ديگران غالب است و درآن سلطنت دارد .



آگاه باشيد همانا او گشاينده و فتح كننده شهرها و خراب كننده آنها است .



آگاه باشيد همانا او كشنده تمام قبائل اهل شرك است .



آگاه باشيد همانا او خون خواه همه خونهاى اولياء الهى است .



آگاه باشيد همانا او يارى كننده دين خدا است .