4 ـ زهد و رعايت اخلاق و حقوق
رعايت اخلاق نيك نسبت به يكديگر در برخوردها و تمام ابعاد زندگى، و رعايت حقوق جانى و مالى و عرضى و ... كه عاليترين نقش را در جذب ديگران و نفوذ در دلها دارد، از عوامل مهم گسترش اسلام در صدر اسلام بوده است.
اخلاق پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) و امامان(عليهم السلام) و شاگردانشان بسيارى از گردنكشان را به سوى اسلامِ پر از مهر و صفا جلب كرد و موجب تقويت مسلمانان گرديد.
امير مؤمنان(عليه السلام) در وصف پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايد:
«از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) پاك و نازنين پيروى كن، او لقمه دنيا را با اطراف دندان مى خورد (نه اينكه دهانش را پر كند) و دنيا را به چشم (دقيق) نمى نگريست، از جهت پهلو لاغر و از جهت شكم گرسنه ترين اهل دنيا بود، مانند بردگان سياه بر روى زمين مى نشست و كفش خود را با دست خود اصلاح مى كرد و لباس خود را با دست خود مى دوخت احياناً بر الاغ برهنه سوار مى شد و از شدّت تواضع و فروتنى ديگرى را هم رديف خود سوار مى كرد.
يكى از همسرانش روزى پرده اى نسبتاً زيبا و داراى نقش و نگار بر در خانه آويخته بود، به آن بانو فرمود: بى درنگ اين پرده رنگارنگ را از در خانه بردار، چرا كه من با نگاه به اين پرده به ياد دنيا و زينتهاى آن مى افتم ...
اكنون مرا ببينيد چگونه زندگى مى كنم، بر اين جامه پوشيده ام چندان وصله زده ام كه از وصله كننده آن شرم دارم، روزى وصله كننده به من گفت: اين پيراهن پاره را كه ديگر وصله نمى خورد به دور اندازم، گفتم آهسته باش سبكباران زودتر به سرمنزل مقصود مى رسند.»( [10] )
براستى اگر همه شاخه هاى اخلاق اسلامى رعايت گردد بهترين زمينه سازى معنوى براى ظهور امام زمان(عليه السلام) خواهد بود.
پاورقي
[10] ـ فرازهائى از خطبه 159 نهج البلاغه.