بازگشت

3 ـ لقب «قائم» و «مهدي»، چرا؟


3 ـ لقب قائم(عليه السلام) و مهدى(عليه السلام) چرا؟



مى پرسند: چرا امام زمان(عليه السلام) با كلمه «قائم» و «مهدى» خوانده مى شود، و اينكه بعضى با شنيدن لقب «قائم» بر مى خيزند و مى ايستند براى چيست؟







پاسخ:



در بسيارى از روايات، آنحضرت با لقب قائم( [17] ) و مهدى، ياد شده و در مورد قائم، بسيار مى شد كه در زمان ائمّه(عليهم السلام)بر اثر ظلم و فساد حاكمان غاصب، امامان به ياد امام زمان(عليه السلام) مى افتادند و مى فرمودند:

«قائم ما انتقام ما را خواهد گرفت».

قائم يعنى قيام كننده، نظر به اينكه قيام و نهضت حضرت مهدى(عج) جهانى است و در تمام تاريخ بشر چنين قيام و حكومتى نبوده، آن حضرت با اين عنوان خوانده مى شود.

امّا اينكه پيروان آن حضرت با شنيدن اين لفظ و يا با تلفّظ به اين كلمه بر مى خيزند و مى ايستند، اين كار يكنوع عمل مستحبّى است و احترام و اظهار پيوند و انتظار آنحضرت است و ضمناً مردم را به ياد نهضت و قيام حضرت مهدى(عج) مى اندازد و براى آنها تلقين عملى مى شود كه بايد برخاست، نهضت كرد، اميدوار بود و به زمينه سازى براى ظهور و قيام جهانى رهبرى معصوم و قاطع كه اميد پيامبران و امامان و همه مستضعفان جهان و قلب تپنده هستى است پرداخت.

اين كار حتّى در زمان امام صادق(عليه السلام) در ميان شيعيان معمول بوده، حتى نقل شده در خراسان در حضور حضرت امام رضا(عليه السلام)كلمه «قائم» ذكر شد، امام رضا(عليه السلام) برخاست و دستش را بر سرنهاد و فرمود:





«اَللّهُمَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ



خداوندا بر فرجش شتاب كن، و راه ظهور و نهضتش را آسان گردان.»( [18] )

امّا در مورد واژه مهدى، از اين روست كه امام زمان هدايت شده و هدايت كننده است.

امام صادق(عليه السلام) در ضمن حديثى در اين مورد فرمود:





«اِنَّما سُمِّىَ الْقائِمُ مَهْدِيّاً لاَِنَّهُ يَهْدى اِلى اَمْر مَضْلُولٌ عَنْهُ وَ سُمِّىَ الْقائِمُ لِقِيامِهِ بِالْحَقِّ



آنحضرت را مهدى گويند، زيرا او مردم را به امرى كه گم كرده اند هدايت مى كند، و قائم گويند چون به حق قيام كند»



.( [19] )

از امام باقر(عليه السلام) سؤال شد چرا قائم را «قائم» خواندند؟

فرمود:

«زيرا ياد او فراموش مى شود و بسيارى از معتقدان به امامت آنحضرت، راه ناصحيح مى روند.»

از آنحضرت سؤال شد چرا او را منتظر گويند؟ فرمود:

«زيرا براى او غيبتى طولانى است كه روزهايش بسيار است، افراد مخلص و پاك در انتظارش بسر مى برند ولى افراد شكّاك و مُرَدّد او را انكار مى كنند و منكران، نامش را به مسخره مى گيرند و تعيين كنندگان وقت بسيارند، عجله كنندگان در او به هلاكت مى رسند، مسلمانان در مورد او نجات مى يابند.»( [20] )




پاورقي

[17] ـ ناگفته نماند كه امام صادق فرمود: همه ما امامان قائم هستيم، ولى آن قائم (امام دوازدهم) صاحب شمشير (قدرت و حكومت) است و برنامه اى غير از برنامه ما دارد (اثباة الهداة، ج 7، ص 127).

[18] ـ بحار، ج 51، ص 30.

[19] ـ اثباة الهداه، ج 7، ص 110 ـ و نيز در همين كتاب ص 169 وجه تسميه ديگرى در مورد واژه مهدى از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است (توضيح اينكه: مردم در آن زمان، اسلام راستين را گم كرده اند حضرت مهدى(عج) آنها را به دين اسلام ناب هدايت مى كند) (توضيح المقاصد ص 512).

[20] ـ بحار، ج 51، ص 30.