مساءله ((غيبت )) و ((مهدويت )) در بين مسلمانان ، به خصوص ‍ شيعيان ، داراى سابقه اى بس ديرين است و اذهان مسلمين به وسيله روايات نبوى و علوى ، آشنا با اين حقيقت بوده است . منابع ما مشحون از رواياتى است كه در آنها، پيامبر صلى اللّه عليه و آله و ائمه هدى عليهم السلام خبر از وقوع غيبت و مسائل مربوط به آن داده اند. ((شيخ طوسى ))در اين باره مى گويد:

((... اخبار شايع و رايج شايع و رايج رسيده از پدران مهدى عليهم السلام ، كه مدت ها قبل از وقوع غيبت ، صادره شده اند، دلالت بر امامت وى دارند؛ اخبارى كه گوياى آن است كه صاحب اين امر، غيبتى خواهد داشت ، و توضيح مى دهد كه اين غيبت چگونه خواهد بود، و چه اختلافاتى در آن واقع مى شود و چه حوادثى رخ خواهد داد، و خبر مى دهد كه او دو غيبت خواهد داشت و يكى از آنها طولانى تر از ديگرى خواهد بود و غيبت اول ، مدتش معلوم و روشن است و غيبت دوم نامعلوم ... .))

((شيخ طوسى ))در ادامه به يادآورى برخى از اخبار رسيده از پيامبر صلى اللّه عليه و آله و ائمه هدى عليهم السلام درباره مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف ) و غيبت او مى پردازد. در منابعى همچون ((كمال الدين و تمام النعمة ))از ((شيخ صدوق )) ، كتاب ((الغيبة ))از ((ابن ابى زينت نعمانى )) ، نيز روايات متعددى از پيامبر صلى اللّه عليه و آله و ائمه عليهم السلام در اين باره نقل شده است . در منابع اهل سنت هم در اين مورد روايات فراوانى داريم .

با توجه به اين روايات - همچنان كه محققان نيز گفته اند - مى توان ادعا كرد كه مساءله مهدى عليه السلام و غيبت او، در منابع شيعى و سنى از مسائل معروف ، رايج و انكارناپذير بوده است . از اين رو، شيعه در مساءله ((غيبت )) و ((مهدويت )) نه تنها مربوط به اصل مساءله مى شد، بلكه خصوصيات ، دقايق و جزئيات آن را هم كه توسط پيامبر صلى اللّه عليه و آله و ائمه عليه السلام بيان شده بود، در بر مى گرفت . براى روشن شدن بيشتر اين مساءله برخى از اين روايات ، از پيامبر صلى اللّه عليه و آله و معصومين عليه السلام براى آماده سازى شيعه نسبت به شرايط عصر غيبت مى پردازيم . در ضمن يادآور مى شويم كه در نقل روايات مربوط به غيبت امام مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف )، مهمترين روايات سه كتاب گرانسنگ شيعى ؛ يعنى ((كمال الدين و تمام النعمة ))از ((شيخ صدوق ))و كتاب ((الغيبة ))اثر ((نعمانى )) ، و كتاب ((الغيبة )) تاءليف ((شيخ طوسى ))مورد توجه واقع شده است ، و مراجعه به منابع گوناگون ديگر شيعه و همين طور منابع اهل سنت ، در مورد احاديث مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف )، به خوانندگان گرامى توصيه مى شود.

الف - پيشگوئى پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و ائمه عليهم السلام نسبت به ولادت امام مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف ) و غيبت آن حضرت

1 - پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله

((عبدالرحمن بن سمرة ))مى گويد: به پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله عرض نمودم : اى رسول خدا! مرا به طريق نجات هدايت كن ؛ فرمود:

((هنگامى كه اختلاف خواسته ها و تفرق آرا پيش آمد، بر تو باد رجوع به نزد ((على بن ابى طالب )) ، كه او امام امت من و خليفه من بر آنان بعد از من است . و او است فاروقى كه به وسيله آن ، حق از باطل جدا مى شود. هر كس از او سؤ ال كند پاسخ گويد، و هر كس از او طلب هدايت كند هدايتش ‍ نمايد، و هر كس كه طالب حق و در پى هدايت باشد آن را نزد او مى يابد، و هر كس به او پناه برد در امان خواهد بود، هر كس به او تمسك كند نجاتش ‍ دهد، هر كس به او اقتدا كند هدايتش نمايد. اى پسر سمرة ! هر كس از شما دوست و موافق او باشد اهل نجات ، هر كس از شما كه دشمن و مخالف او باشد اهل هلاكت است . اى پسر سمرة ! ((على ))از من ، و روح او روح من ، و طينت او طينت من است ، او برادر من و من برادر اويم ، او همسر دخترم فاطمه - سيده زنان عالم از اول تا به آخر - است ، و از او است دو امام امت من و دو سيد جوانان اهل بهشت ؛ يعنى حسن و حسين ، و 9 فرزند حسين ، كه نهم از آنان ، قائم امت من است كه زمين را از عدل و داد پر كند، پس از آن كه پر از ظلم و جور شده باشد.))

((عبدالله بن عباس ))مى گويد: پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله فرمود: ((خداوند متعال نظرى بر زمين نمود و مرا به عنوان ((نبى ))خود اختيار كرد، سپس نظرى ديگر نمود و على عليه السلام را به عنوان ((امام )) اختيار نمود، و مرا امر فرمود كه او را برادر، ولى ، وصى ، خليفه و وزير خود قرار دهم ، پس ((على ))از من است و او است همسر دخترم و پدر دو سبطم : حسن و حسين . بدانيد كه خداوند، من و آنان را حجت هايى بر بندگان قرار داده و از صلى حسين امامانى قرار داده كه قائم به امر من خواهند بود و وصيت مرا حفظ مى كنند. نهم از آنان ، ((قائم ))اهل بيت من و ((مهدى ))امت من است ، و شبيه ترين مردم به من از نظر شمائل ، گفتار و رفتار است ، كه بعد از غيبتى طولانى و حيرتى گمراه كننده ، ظاهر شده ، و امر الهى را اعلان و آشكار نموده و دين الهى را ظاهر مى كند و با نصرت خدا و ملائكه اش ، تاءييد مى شود و زمين را پس از آن كه پر از ظلم و جور شده ، پر از عدل و داد خواهد نمود.))

((ابوحمزة ))از امام باقر عليه السلام نقل نموده كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله فرمود: ((خوشا به حال كسى كه ((قائم ))از اهل بيت مرا درك و در غيبتش و قبل از قيامش به او اقتدا كند و دوستانش را دوست ، و دشمنانش ‍ را دشمن بدارد. چنين كسى از رفقا و دوستان من و گرامى ترين امتم نزد من در روز قيامت است .))