السلام علي مهدي الامم انتظار از اين زاويه كه تمامي اديان و مذهب «مژده ظهور منتظر» را داده اند، از ديرباز فراوان مورد بحث و پژوهش قرار گرفته است اما از اين منظر كه امام مهدي عليه السلام از امت اسلامي چه انتظاراتي دارد و مسؤوليت جامعه اسلامي و مؤمنان در پيشگاه آن حضرت چيست؟ كمتر مورد كنكاش واقع شده است.



در ابتدا به نظر مي رسد، پيرامون مكتب اهل بيت عليهم السلام دو نوع وظيفه دارند:



الف) وظايفي كه تك تك افراد بايد آن را انجام دهند.



ب) مسؤوليت هايي كه جامعه بايد عمل كند.



وظايف افراد: به دليل محدوديت فرصت، به عنوان نمونه، چند وظيفه را يادآور مي شويم:



1- معرفت امام عليه السلام طبيعي ترين و بديهي ترين انتظاري كه از ما متوقع است، اين است كه شناخت و معرفت خود را به امام عصر عليه السلام گسترش دهيم. در روايات مي خوانيم:



«هركس بميرد و امام زمان خود را نشناسد، مانند مردم عصر جاهليت مرده است.



شناخت امام و حجت خداوند سبحان، چنان اهميت دارد كه معصومان عليهم السلام سفارش كرده اند: دست استمداد به سوي پروردگار عالم دراز كنيم و بگوييم:



«اللهم عرفني حجتك فانك ان لم تعرفني حجتك ضللت عن ديني »



خداوندا! حجت خود را به من بشناسان كه اگر حجت خود را به من معرفي نكني، از دينم گمراه مي شوم.



امام صادق عليه السلام در بيان ارزش و جايگاه امام شناسي مي فرمايد: «هركس بميرد در حالي كه عارف به امام زمان خويش باشد، مانند آن است كه با حضرت قائم و در خيمه وي زندگي مي كند.»



2- ايمان و اطاعت بعد از شناخت و معرفت نسبي - كه اولين وظيفه ماست. - تكليف دوم، ايمان آوردن و پذيرش امام عليه السلام است. هرچه شناخت ما از امام عميق تر و صحيح تر باشد، درجات ايمان و اعتقاد ما افزايش مي يابد. و اين دو مقدمه اطاعت از وي شمرده مي شود.



امام زين العابدين عليه السلام مي فرمايد:



«من ثبت علي ولايتنا في غيبة قائمنا اعطاه الله اجر الف شهيد مثل شهداء بدر و احد»



كسي كه در زمان غيبت قائم ما بر ولايت ما ثابت قدم باشد، خداوند اجر هزار شهيد مانند شهيدان بدر و احد را به او عطا خواهد كرد.



3- انتظار فرج از جمله وظايف شخصي معتقدان و محبان امام مهدي عليه السلام، انتظار فرج است. اين امر در متون ارزشمند حديثي مورد توجه و سفارش بسيار قرار گرفته است.



امام صادق عليه السلام فرمود:



«هركه بميرد و منتظر امر (فرج امام عصر عليه السلام) باشد، مانند آن است كه با حضرتش و در خيمه وي به سر مي برد.»



امام صادق عليه السلام سپس اندكي مكث كرد و فرمود:



«نه، بلكه مانند آن است كه در كنار وي شمشير مي زند و مي جنگد.»



آنگاه ادامه داد:



«نه، به خدا سوگند، چنين شخصي مانند ياران رسول خدا صلي الله عليه و آله خواهد بود كه در كنار وي در ميدان نبرد شهادت طلبانه به پيكار مشغول بودند.»



انتظار فرج و اميد به آمدن منجي بشريت و شوق ديدار كسي كه مي خواهد به همه ناهنجاري ها پايان داده، حكومت عدل الهي را به طور كامل برقرار كند، مورد توجه همه امامان عليهم السلام بود.



سدير مي گويد: من همراه مفضل بن عمرو، ابوالحسن و ابان بن تغلب خدمت امام صادق عليه السلام مشرف شديم، در حالي كه او روي خاك نشسته بود، لباسي كه آستين كوتاه داشت، پوشيده بود، بسياراندوهگين مي نمود و مانند زني كه فرزند عزيزش را از دست داده، گريه مي كرد و مي فرمود:



«سرورم! غيبت تو خوابم را ربوده و استراحت و شادماني ام را از ميان برده است. سيد من! غيبت تو، مصيبت مرا پيوسته گردانيده و محنتها و گرفتاريهايم را پياپي ساخته، آب ديدگانم را جاري و ناله و اندوهم را برآورده است... .»



سدير گفت: چون حضرت را در اين حالت مشاهده كرديم، حيران شديم و نزديك بود قلب ما پاره گردد. گمان كرديم حضرت را زهر داده اند يا بليه عظيمي از بلاياي روزگار بر او حادث شده است. پس عرض كرديم: اي فرزند بهترين خلق! خدا هرگز ديدگانت را گريان نگرداند. چه حادثه اي تو را گريان گردانيده است چه اتفاقي افتاده كه چنين ماتم گرفته اي؟



حضرت آه سوزناكي بركشيد و فرمود:



«امروز صبح در كتاب «جفر» نگريسته، ولادت حضرت صاحب الامر، درازي عمر وي، غيبت آن حضرت، طول غيبت، ابتلاي مؤمنان در زمان غيبت، بسيار شدن شبهه ها در دل مردم و مرتد شدن اكثر آن ها... را مشاهده كردم و اندوه بر من چيره شد.»



اگر امام صادق عليه السلام پيش از تولد امام زمان (عج) براي او و مسائل مربوط به وي چنين ناله سر مي دهد و اشك مي ريزد، وظيفه ما بسيار روشن و سخت خواهد بود.



4- امتحان همان طوري كه مي دانيد، عصر پرمحنت غيبت براي شيعيان آل محمد صلي الله عليه و آله عصر امتحان الهي است كه خداوند متعال پيروان ثابت قدم او را از مدعيان دروغين امتحان مي كند.



و خود امام عصر (عج) فرموده اند:



«تنها كساني بر عقيده غيبت پايدار مي مانند كه خداوند قلبشان را آزموده باشد.»



و علي بن موسي الرضا عليه السلام مي فرمايد:



«سوگند به خدا آنچه را كه چشم بدان دوخته ايد، رخ نشان نمي دهد مگر اين كه امتحان شويد.»



اجمالا ما در حال امتحان هستيم و هر لحظه در برابر تكاليف و وظايفي كه بر عهده داريم، آزموده خواهيم شد و طبيعي است كساني كه از اين امتحان سخت خداوند بزرگ سرفراز بيرون آيند و مهر تاييد و قبول را بگيرند، از دوستان و ياران حضرت محسوب خواهند شد و در اين زمينه نيز انتظارات ايشان را انجام داده اند.



البته اين كه مواد امتحاني چيست، فوايد امتحان كدام است و خداوند چرا مردمان را امتحان مي نمايد، بحث جداگانه اي است كه مجال ديگري مي خواهد.



وظايف اجتماع: 1- شناخت ويژگي هاي حكومت حضرت و فراهم آوردن مقدمات آن.



بخشي از ويژگي هاي عصر ظهور عبارت است از:

1- فروپاشي حاكمان ستم و تصفيه دنيا از اهل باطل.

2- غلبه اسلام بر تمامي اديان و مكاتب باطل و منسوخ.

3- تشكيل دولت جهاني اسلام.

4- پيشرفت فرهنگ و دانش و اخلاق و معنويت.

5- اصلاح زمين و برقراري عدل كامل الهي.

6- عمران و آبادي سراسر زمين به گونه اي كه نقطه اي به صورت مخروبه باقي نخواهد ماند.

7- به كارگيري كارگزاران دلسوز و عزل متصديان ناسالم.

8- زنده ساختن سيره و رفتار رسول خدا و امامان معصوم عليهم السلام.



2- تبيين سيماي ملكوتي امام و حكومت او اين كار سبب مي شود مردم شيفته حضرت و حكومت وي شوند و خود را براي ظهور او آماده سازند. روايات در اين باره بسيار است براي نمونه امام صادق عليه السلام مي فرمايد:



«تمامي علم 27 حرف است و همه انبياء دو حرف آن را آورده اند. آنگاه كه قائم ما قيام كند، 25 حرف بر آن افزوده مي گردد و حضرت تمامي علوم را در ميان مردم گسترش مي دهد.»



امام مهدي عليه السلام ياران خود را براي عمران و آبادي اعزام مي كند و آنان را به عدل، احسان و آبادي سرزمين ها فرمان مي دهد.



امام پنجم در اين باره مي فرمايد:



«هيچ مخروبه اي در زمين باقي نمي ماند مگر اين كه آباد مي شود.»



... اموال عمومي به گونه اي توزيع مي گردد كه نيازمند زكات يافت نمي شود.



3- پيروي از احكام الهي سومين وظيفه اجتماعي امت اسلام، به ويژه شيعيان، وارد ساختن اسلام در صحنه زندگي است. نمي توان به بهانه دوران غيبت از مسؤوليت شانه خالي كرد و از اجراي فرمان هاي خداوند سرباز زد.



از آن جا كه بسياري از قوانين اسلام تنها در پرتو حكومت ديني قابل اجرا است، تشكيل حكومت اسلامي، به عنوان مقدمه عمل به فرمان هاي اسلام واجب خواهد بود. براين اساس، بايد در مسير حفظ «جمهوري اسلامي » ، اين يادگار ارزنده امام خميني قدس سره - كه به همت بلند و استقامت وي و مردم مسلمان ايران به دست آمد. - كوشيد. اين وظيفه اي سنگين و دشوار است اما به دليل ارزشي و ايماني كه دارد، بايد بدان همت گمارد. شايد علت اين كه حضرت رسول صلي الله عليه و آله امت اسلام را در زمان غيبت، «برادران » خود خطاب فرمود و مشتاق ملاقات آنان بود، همين باشد كه آنان وظيفه اي مهم، بزرگ و سخت برعهده دارند.



عوف بن مالك مي گويد: روزي پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود:



«كاش برادرانم را ملاقات مي كردم!»



ابوبكر و عمر گفتند: آيا ما برادران تو نيستيم با آن كه به تو ايمان آورده، هجرت كرده ايم؟



حضرت فرمود: ايمان آورده ايد و هجرت كرده ايد، ولي كاش برادرانم را ملاقات مي كردم!



آن ها گفته خود را تكرار كردند. حضرت فرمود:



«شما اصحاب من هستيد ولي برادران من كساني هستند كه بعد از شما مي آيند (آنان در حالي) به من ايمان مي آورند و مرا دوست دارند، ياري و تصديقم مي كنند كه مرا نديده اند. كاش برادرانم را ملاقات مي كردم!»