قدرت هاي جسماني از دو سرچشمه پديد مي آيند: يکي تمرين هاي بدني و ورزش هاي دائمي؛ دوم مواهب طبيعي و فطري.

سرچشمه ي نخست راه تقويت بنيه ي بدن و نيرومند ساختن اندام و تن مي باشد، از اين رو يک فرد عادي که همسان مردم معمولي توانائي دارد مي تواند به وسيله ي ورزش هاي مختلف و تمرين هاي مداوم و گوناگون، بدنش را قوي کند؛ از بازوان پيچيده و اندام نيرومند برخوردار گردد، قهرمان وزنه برداري يا کوهنوردي شود و در مسابقات يا ميدان هاي رزم، قدرت نمايي کند و مدال بگيرد و به پيروزي برسد.

نيرويي را که بر اثر تمرين و ورزش به دست آمده، قدرت اکتسابي گويند. زيرا بشر، خود در پي تحصيلش برآمده و آن را از راه زحمت و



[ صفحه 67]



کوشش کسب نموده است.

سرچشمه ي ديگري که موجب پيدايش توانمندي هاي جسماني است، مقررات طبيعت و اقتضاي فطرت و خلقت مي باشد. بدين خاطر مردمي که در مناطق کوهستاني زندگي مي کنند، از شهرنشينان، قوي تر و مقاوم ترند. درختان کوهستاني و گياهان خودروي بياباني و اشجار جنگلي نيز با آنکه باغباني ندارند و به دست بشر آبياري نمي شوند، از گلها و گياهان شهري که با مراقبت باغبان و آبياري مرتب رشد کرده و سايه پرورد شده اند نيرومندتر و سخت ترند.

چنانکه حضرت علي عليه السلام در نامه ئي که به فرماندارش، عثمان بن حنيف انصاري نوشت، چنين مرقوم داشت:

متوجه باشيد، چوب درخت بياباني (که در شرايط دشوار و محيط صحرا پديد آمده) محکم تر است و پوست درخت هاي سبز و خرم (که در بستان هاي پر آب و در هواي مساعد رشد کرده و نازپرورده بار آمده) نازک تر و ظريف تر مي باشد.

بنابراين محيط طبيعي و شرايط زيستي و اقتضاء طبع و سرشت آدمي، بدون دخالت و زحمت شخص، در قدرت بدني او موثرترند و بدين خاطر، آب و هواي کوهستان، انرژي و نيروي خاصي در انسان پديد مي آورد که مربوط به ورزش و تمرين نيست، بلکه مولود آفرينش و نظام خلقت است.

اين قدرتي را که بدون رنج ورزشگاه رفتن و بي زحمت دويدن و



[ صفحه 68]



تمرين کردن به وجود آمده، قدرت موهبتي نامند، چون زائيده طبيعت خدادادي و بخشش قانون الهي است و به اکتساب و تحصيل شخص بستگي ندارد.

اينک که تفاوت توانائي اکتسابي با قدرت موهبتي در زمينه ي جسم آدمي معلوم شد، به راحتي مي توان فرق بين اين دو نيرو را در مورد روح شناخت و دو گونه توان روحي را از يکديگر تميز داد.