براي شناختن افراد، توجّه به سخنان بزرگان در مورد آنان اهميت شاياني دارد. نرجس، بانويي است که صفات والاي او حکايت از شخصيت برجسته و وارسته او مي کند، ولي آشنايي با او در آينه روايات، عظمت اين بزرگ بانو را بيش از پيش بر ما نمايان مي سازد. در کتاب منتخب الاثر نُه حديث در اين باره ذکر مي شود. در اين احاديث با واژه هاي «خيرة الاماء» و «سيّدة الاماء» از پاک بانوي سامراء، نرجس، ياد شده است. [1] .

مدائني مي نويسد: حضرت علي عليه السلام بعد از واقعه نهروان خطبه خواند، و در قسمتي از آن فرمود:

«... فَيا ابْن خِيَرَةِ الْإِماء مَتي تَنْتَظِر؟؛

پس اي فرزند بهترين کنيزان! تا چه زمان منتظر مي ماني؟». [2] .

و امام صادق عليه السلام در پاسخ ابابصير که پرسيد: «قائم شما اهل بيت کيست؟»، فرمود:

«يا أَبابَصير! هُوَ الْخامِسُ مِنْ وُلْدِ ابْني مُوسي ذلِکَ، ابْن سَيّدَة الْإِماء...؛ [3] .

اي ابابصير! قائم ما پنجمين فرزند پسرم موسي است، پسر بهترين کنيزان...».

و در روايتي است که از امام باقرعليه السلام پرسيدند: «آيا منظور اميرالمؤمنين عليه السلام از جمله بِأَبِي ابْنَ خِيَرَةِ الْإِماءِ، حضرت فاطمه است؟».

ايشان فرمود: «فاطِمَة خَيْر الْحَرائِر [4] ؛ فاطمه بهترين زنان آزاده است». يعني مراد، مادر حضرت حجّت، نرجس خاتون است.

و نيز در تاريخ ذکر شده است که امام حسن مجتبيعليه السلام پس از صلح با معاويه در جمع بيعت کنندگانش فرمود:

«چه مي دانيد که من چه کردم! آن چه کردم بهتر است براي شيعيانم از آن چه خورشيد بر آن طلوع و غروب مي کند. آيا من امام شما نيستم، و طاعتم بر شما واجب نيست؟!... پس خداوند متعال، ولادت (قائم) او را مخفي نگاه داشته، و او را غايب مي کند. او نهمين فرزند برادرم حسين و پسر سيّده زنان [5] است». [6] .