مي بينيد که بررسي چنين مساله اي با چنان دامنه اي کاري ساده و آسان نيست و در بحث مختصري که داريم نمي توانيم همه جوانب و ابعاد بحث را روشن کنيم. بهمين نظر بحث ما به بررسي مختصر نظرات فلاسفه و مکاتب در اين زمينه، تحليل هائي که موافقين آينده بهتر در اين زمينه دارند و ديدگاه اسلامي در اين امر محدود خواهد بود. ما در اين بحث بخواست خدا روشن خواهيم کرد که آينده بشر چيست؟ آيا در پس تاريکي هاي امروز روشنائي هم وجود دارد يا خير؟ آيا انسان وانهاده و در افتاده با خود و ديگران بالاخره سر عقل مي آيد و راه سعادت را در پيش مي گيرد يا نه؟ مساله مهدي گرائي و انتظار آيا حاکي از اعتلاجوئي انسان است يا سقوط و انحطاط او. ضمنا ما در اين بحث پس از بررسي نظرات فلاسفه و مکاتب به سه مساله توجه خواهيم کرد:

1 - دورنماي آن جامعه اسلامي بدان منظور که بدانيم براي ساختن چه نوع جامعه اي بايد تلاش کنيم.

2 - شناخت امکان و راه عملي و وصول به چنان اهداف و جامعه اي

3 - انجام تلاش، فداکاري با تصميم گيري راسخ و قطعي در راه وصول به اين هدف. اينکه دورنماي جامعه اسلامي را از ديد مذاهب و اسلام مورد بررسي



[ صفحه 14]



قرار مي دهيم بخاطر اين اعتقاد است که آگاهي هاي ناشي از وحي را بدون خطا و لغزش مي دانيم و قائليم در ديگر آگاهيها بيش يا کم اشتباه و عدم آينده نگري وجود دارد.