اينکه اين تضاد و تعارض در کجا بيشتر است پاسخ اين است در نقاطي که مساله تمدن در آنجا بيشتر اوج گرفته و طرفدار دارد. خوشبخت مردم و جمعيتي که بصورت بدوي و با زندگي قبيله اي و ابتدائي زندگي مي کنند. در بين آنها نه تصادم است و نه درگيري. اگر هم باشد ضايعات شان بسيار اندک است فردي با فردي، قبيله اي با قبيله اي درگير مي شود. ديگر در بين آنها 17 مليون ليتر خون ريخته نمي شود. در اين جا معلوم مي شود که اين تمدن خود موجد تصادم و درگيري و سببي براي توحش است. ظاهر و صورت آدمي را مي آرايد آن چنان که لباس و اتوموبيلش برق مي زند ولي او تيره و سياه، آشفته و نگران و مرکز کينه نسبت به ديگر ابناء نوع بشر، فرونخواهي و فزون طلبي بي حد و حصر است. آري، جوامع به ميزاني که از نظر علم و تمدن روز پيشرفته تر باشند. بيشتر درگير تضاد و تعارضند. اگر امروز آرامش و سکون دارند نبايد براي آن وقعي قائل شد. صداي انفجار آن فردا بگوش خواهد رسيد، بهمانگونه که شرحش در دو جنگ بين الملل گذشت.