کتاب حاضر ترجمه بخش سوم از کتاب اعيان الشيعه اثر علامه سيد محسن الامين مي باشد. نگارنده اين کتاب از علماي بارز شيعه مي باشد که فعاليتهاي ديني خويش را در کشور سوريه و لبنان متمرکز ساخته بود. او در سال 1284 (ه. ق) ديده بر جهان گشود، و پس از طي مدارج علمي در نجف اشرف رهسپار سوريه و لبنان شد. او چون ملاحظه کرد که برخي مدارس سوريه در دست مبلغين مسيحي مي باشد و فرزندان شيعيان براي تحصيلات خويش ناگزيرند که در اين مدارس تحصيل کنند، لذا بر آن شد که مدرسه اي براي شيعيان آن سامان تاسيس نمايد. از اين رو پس از تحمل مشکلاتي در اين مسير، دبيرستاني را بنام المدرسه العلويه براي پسران تاسيس کرد، که از نظر طرح و برنامه با مدارس مسيحي و دولتي برابري مي کرد، اضافه بر آنکه از آموزشهاي اسلامي نيز برخوردار بود. بر پائي اين مدرسه نيازمند ايثارها و فدا کاري ها بود، لذا او به عنوان پيشرو در اين راه پر ارزش، منزل شخصي خويش را در اختيار اين مدرسه قرار داد، تا کلاسها در منزل او برگزار شود. پس از تاسيس اين مدرسه، سيد محسن الامين اعلام داشت: کودکان شيعه نبايد در هيچ مدرسه اي به جز مدرسه علوي ثبت نام نمايند. و بدين گونه اين حرکت ارزشمند شکل و ساماني بخود گرفت. پس از سر و سامان گرفتن مدرسه اولي، او مدرسه اي را نيز براي دختران تاسيس کرد، که اکنون بيش از نيم قرن از تاسيس اين دو مدرسه مي گذرد، و شهر دمشق شاهد يک نهضت شيعي در جهت آموزش و پرورش نوجوانان و دختران شيعه آن سامان مي باشد. مرحوم امين چنين عقيده داشت که بهترين راه از بين بردن موهومات، تربيت کردن صحيح خطبا و وعاظ است، از اين رو دسته اي از جوانان را تربيت کرد و آنان را بر سر منابر حسينيه ها فرستاد تا مردم را ارشاد نمايند و حقايق اسلامي را بر ايشان بازگو



[ صفحه 15]



کنند. او در اين مورد کتابهائي به رشته تحرير در آورده که از جمله مي توان آثار زير را نام برد:

المجالس السنيه در پنج جلد،

رساله التنزيه و الدروس الدينيه.

او در کنار خدمات تربيتي و تلاشهاي آموزشي، احساسش بر آن بود که در ميان آثار شيعي جاي يک دائره المعارف که خدمات شيعيان را معرفي نمايد، خالي است. اثري که بتواند تلاشها، از خود گذشتگي ها و حقانيتهاي رهروان راه امير المومنين علي عليه السلام را بيان نمايد، و نام و نشان آن بزرگان را در خويش جاي دهد. لذا تصميم به نگارش اثري در اين زمينه گرفت، به خاطر اين هدف مجبور به مسافرتهائي به کشورهاي ديگر از جمله ايران، عراق، هندوستان و... شد. و از هر کتابخانه اي گلهائي را از لابلاي سطور انبوه کتابهاي موجود در آنجا بيرون کشيد، که ثمره آن تلاشها کتاب اعيان الشيعه در 56 جلد مي باشد. او کتاب خويش را پس از نگارش مقدمه اي در جهت معرفي اثر، با اثبات حقانيت مذهب تشيع آغاز کرده، و در اين زمينه به نقد و تحليل نشسته و سخن هر مخالفي را با دلائل علمي و شواهد تاريخ و منابع روائي پاسخ گفته است. سپس زندگاني امامان معصوم را به رشته تحرير در آورده، و پس از آن به بررسي بزرگان شيعه پرداخته است. بخشهاي گوناگوني از کتاب اعيان الشيعه در کشور ما به زبان فارسي بازگردان شده و در طول سالهاي اخير قسمتهائي از اين کتاب پربار در اختيار صاحب نظران اين مرز و بوم قرار گرفته است. و از آنجا که بخش زندگاني حضرت بقيه الله الاعظم حجه بن الحسن عليه السلام به فارسي بازگردان نشده بود، ما بر آن شديم که ترجمه اين بخش را در اختيار طالبان دانش و بينش قرار دهيم، باشد که بينشمان افزايد و راه بندگي آموزد. مرحوم سيد محسن الامين در کنار ديگر کارهاي خويش، اقدام به تاسيس سه موسسه خدماتي اسلامي نيز نمود. که جملگي در جهت رسيدگي به افراد نيازمند تلاش مي نمودند.

1- موسسه جمع آوري اعانات براي بينوايان.

2- موسسه تامين هزينه طبابت و خريد دارو براي مستمندان.



[ صفحه 16]



3- موسسه حمايت ايتام و کودکان فقراء، و تامين هزينه تحصيلي آنان. او در سال 1371 (ه. ق) در سن 87 سالگي جهان را بدرود گفت، و در جوار مرقد دخت امير مومنان زينب کبري سلام الله عليها بخاک سپرده شد. براي تحقيق بيشتر در زندگي آن مرحوم مي توانيد به نوشته هائي در اين زمينه به ويژه مقاله محمد علي صندوق از نويسندگان دمشق مراجعه نمائيد. اين مقاله در جلد نخستين کتاب اعيان الشيعه درج شده است. رجب المرجب سال 1406 برابر با 23 فروردين 1364 - تهران



[ صفحه 18]