با توجه به اين که زنان در حکومت حضرت مهدي (عج) همان نقشي را دارند که در دوران صدر اسلام داشته اند، به اختصار، نقش زنان را در آن روزگار بررسي مي کنيم. هرچند در روايت اشاره شده است که: «يداوين الجرحي و يقمن علي المرضي؛ زخميان را مداوا کرده، و از بيماران پرستاري مي کنند». ولي شايد اين نمونه اي از مهم ترين خدمات زنان در روزگار پيامبر (ص) باشد؛ زيرا آنان فعّاليت هاي ديگري هم داشته اند و همين نقش را در زمان حضرت مهدي (عج) خواهند داشت. امام صادق (ع) مي فرمايد: «زنان همان کارهايي را که در زمان پيامبر (ص) انجام مي دادند، در زمان حضرت قائم (عج) نيز انجام خواهند داد».

زنان در جنگ هاي پيامبر (ص)، وظايف ديگري هم چون رساندن آب و غذا به رزمندگان، آشپزي، نگه داري وسايل رزمندگان، تهيه دارو، رساندن مهمات، تعمير تجيهزات، انتقال شهدا، شرکت در جنگ هاي دفاعي، تشويق رزمندگان براي عزيمت به جبهه، تشويق آنان در صحنه نبرد و... را عهده دار بودند.

تشبيه زنان دوران مهدي (عج) به زنان دوران پيامبر (ص) به وسيله امام صادق (ع) ما را بر آن داشت که برخي از فعّاليت هاي آنان را در صدر اسلام يادآور شويم.

بعضي از زناني که در اين فعّاليت ها نقش مهمّي داشتند، عبارتند از:

1. اُمّ عطيه؛

او در هفت غزوه شرکت کرد. مداواي زخميان از جمله خدمات وي بود. [1] .

امّ عطيه مي گويد: يکي از وظايف من نگهباني از وسايل سربازان بود. [2] .

2. امّ عماره (نسيبه)؛

رشادت هاي او در جنگ اُحُد به قدري بود که مورد ستايش و تقدير فراوان پيامبر (ص) قرار گرفت. [3] .

3. امّ ابيه؛

او جزو شش زني بود که راهي قلعه خيبر شد. پيامبر به آنان فرمود: «به دستور چه کسي به اين جا آمده ايد؟» امّ ابيه مي گويد: چون آثار خشم را بر چهره آن حضرت مشاهده کرديم، گفتيم: ما با مقداري دارو به منظور مداواي زخميان آمده ايم. آن گاه حضرت، با ماندن ما در آن جا موافقت کرد. شغل ما در اين جنگ مداواي زخميان و پختن غذا بود.

4. امّ ايمن؛

در جنگ ها، زخميان را مداوا مي کرد. [4] .

5. حمنّه؛

به زخميان آب مي رساند و آنان را مداوا مي کرد. او شوهر، برادر و دايي خود را در جبهه نبرد از دست داد. [5] .

6. ربيعه دختر معوذ؛

زخميان را مداوا مي کرد. [6] او مي گويد: با رسول خدا عازم نبرد شديم و شهدا را به مدينه انتقال داديم.

7. امّ زياد؛

او از جمله شش زني بود که به منطقه جنگ خيبر براي مداواي زخميان رفت. [7] .

8. اميّه دختر قيس؛

پس از هجرت مسلمان شد. او مي گويد: با گروهي از زنان بني غفار به حضور پيامبر رسيده، عرض کرديم: مايل هستيم در خدمت شما براي معالجه زخميان و کمک به رزمندگان، به سوي خيبر حرکت کنيم.

پيامبر به نشانه خشنودي فرمود: «با عنايات الهي حرکت کن». [8] .

9. ليلاي غفاريه؛

مي گويد من زني بودم که با پيامبر (ص) براي مداواي زخميان به جنگ مي رفتم. [9] .

10. امّ سليم؛

در جنگ احد به رزمندگان آب مي رساند و با اين که حامله بود؛ در جنگ حنين شرکت کرد. [10] .

11. معاذه غفاريه؛

بيماران را پرستاري و زخميان را معالجه مي کرد. [11] .

12. امّ سنان اسلميه؛

هنگام عزيمت به جنگ خيبر به پيامبر عرض کرد: دوست دارم با شما حرکت کنم و در ميدان جنگ به معالجه زخميان و مداواي بيماران و ياري مجاهدان بپردازم و از وسايل ايشان نگه داري و تشنگان را سيراب کنم. حضرت (ص) فرمود: «رواست؛ با همسر من امّ سلمه حرکت کن». [12] .

13. فاطمه زهرا (س)؛

محمد بن مسلمه مي گويد: در جنگ احد زنان به جست و جوي آب پرداختند و ايشان چهارده نفر بودند که فاطمه (س) نيز با ايشان بود. [13] .

زنان، آب و غذا را بر پشت خويش حمل مي کردند و به درمان زخميان مي پرداختند و به آنان آب مي دادند. [14] .

14. امّ سليط؛

عمر بن خطّاب مي گويد: امّ سليط در جنگ اُحد، مشک هاي آب را براي ما حمل مي کرد و به تعمير وسايل و تجهيزات مي پرداخت. [15] .

15. نسيبه؛

او همراه شوهر و دو پسرش در جنگ احد شرکت کرد و مشک آبي برداشت و زخميان را سيراب مي کرد. آن گاه که جنگ شدّت گرفت، او نيز به نبرد پرداخت و دوازده زخم شمشير و نيزه را متحمّل شد. [16] .

16. انيسه؛

او در جنگ احد، به حضور پيامبر (ص) رسيد و گفت: اي رسول خدا! فرزندم عبداللَّه بن سلمه، از رزم آوران بدر، اينک در جنگ احد شهيد شده است؛ دوست دارم او را به مدينه انتقال دهم و در آن جا به خاک بسپارم تا مزارش نزديک (خانه ام) باشد و با وي انس گيرم.

پيامبر (ص) به او اجازه داد. انيسه، پيکر پاک فرزند شهيد خود را به همراه يکي ديگر ازشهداي اسلام به نام مجدر بن زياد در عبايي پيچيده، آنان را به وسيله شتر به مدينه حمل کرد. [17] .

اين گوشه اي از فعّاليت و نقش زنان در جبهه اسلام به فرماندهي رسول خدا (ص) بود. شايد همياري زنان در امور نظامي و پشتيباني براي آن بود که از نيروهاي رزمنده در نبرد و جنگ رودررو با دشمن، حداکثر استفاده بشود. زنان دوران حکومت حضرت مهدي (عج) نيز با همين هدف، نقش زنان دوران پيامبر (ص) را ايفا مي کنند.

در آن دوران يا پيش از آن، زنان نقش هاي گوناگوني دارند؛ تبليغات عليه دجّال و برحذر داشتن مردم از وي، از جمله نقش ها و وظايف آنان است.

ابوسعيد خدري مي گويد: هرجا دجّال قصد مي کند به آن جا برود زني به نام لئيبه (طيبه) پيش از او خود را به آن جا مي رساند و مي گويد: دجّال به سوي شما مي آيد؛ از او دوري جوييد و از عاقبت کارش بر حذر باشيد! [18] .