غيبت نعماني تاءليف محمد بن ابراهيم بن جعفر ابو عبدالله کاتب نعماني معروف به ابي زيبت است. نعماني از مشايخ عظيم القدر اماميه و معاصر کليني صاحب کافي و ابن عقده و محمد بن احمد صفواني و مسعودي صاحب مروج الذهب است که زمان غيبت صغري را ادراک نموده است.

در غيبت ياد شده از کليني و از اين عقده روايت مي کند و در توثيق ابن عقده گويد: و هو ما اخبرنا به احمد به محمد بن سعيد بن عقده الکوفي و هذا الرجل ممن لا يطعن عليه في الثقه و لا في العلم بالحديث و الرجال الناقلين له.

شيخ جليل نجاشي در کتاب رجال فرمايد: [1] .

محمد بن ابراهيم بن جعفر ابو عبدالله الکاتب النعماني المعروف بابن زينب (بابن ابي زينب - ظ) شيخ من اصحابنا عظيم القدر المنزله، صحيح العقيده، کثير الحديث، قدم بغداد و خرج الي الشام و مات بها. له کتب منها کتاب الغيبه، الي ان قال: رايت اباالحسن محمد بن علي الشجاعي الکاتب يقرا عليه کتاب الغيبه تصنيف محمد بن ابراهيم بن النعماين بمشهد العتيقه لانه قراه عليه و وصي لي اينه ابو عبدالله الحسين بن محمد الشجاعي بهذا الکتاب و النسخه المقروه عندي.

کتاب غيبت نعماني از کتب قديمه معتمده نزد همه علماي شيعه و از اجل کتب است و در جلالت او کلام شيخ مفيد کافي است که در آخر باب سوم ذکر امام قائم عليه السلام از کتاب ارشاد فرمود: هر کس اخبار غيبت امام عصر - عجل الله تعالي فرجه - خواهد به کتاب غيبت نعماني رجوع کند که در اين باب کتاب جامعي است. و هذا طرف يسير مما جاء في النصوص علي الثاني عشر من الائمه عليه السلام و الروايات في ذلک کثير قد دونها اصحاب الحديث من هذه العصابه و اثبتوها في کتبهم المصنفه، فممن اثبتها قد دونها اصحاب الحديث من هذه العصابه و اثبتوها في کتبهم المصنفه، عممن اثبتها علي الشرح التفصيل محمد بن ابراهيم، المکني ابو عبدالله النعماني في کتاب الذي صنفه في الغيبه فلا حاجه بنا مع ما ذکرناه الي اثباتها علي التفصيل في هذا المکان.

غيبت نعماني بيست و شش باب است و هر باب در ذکر يک سلسله روايات مرويه از اهل بيت عصمت و وحي درباره حضرت حجت عليه السلام است. و آن را مقدمه اي بسيار مفيد و ارزنده به قلم تواناي مصنف آن عالم رباني جناب نعماني در امامت و غيبت امام زمان عليه السلام است.

نگارنده بر اين عقدت است که فقط همين کتاب غيبت نعماني در اثبات امامت و غيبت قائم آل محمد کافي است. علاوه بر اين که جوامع فريقين و رسائل آنان در اين باب از کثرت به قدري است که اگر کسي بخواهد آنها را احصاء و فهرست کند، مستلزم تاءليف کتابي بزرگ بلکه کتابهائي خواهد بود.

کتاب غيبت نعماني بيست و شش باب است و هر باب آن معنون به عنواني قابل اعتناء و توجه به سزا در اهميت موضوع کتاب است و در هر يک از ابواب رواياتي با اسناد، سواي آيات قرآني از پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله و آل او اهل بيت عصمت و وحي نقل کرده است که بسياري از آنها به طرق عامه در جوامع روائي آنان نيز نقل شده است. [2] .