چهارمين سفير، شيخ ابو الحسن علي بن محمد سَمُري بود، در گذشته سال 329 هجريقمري، به خاک سپرده در بغداد، نزديک آرامگاه عالم و مُحَدِّثِ بزرگ، ثقة الاسلام، محمد بنِ يعقوب کُليني.

اين بزرگان، و عالمان، و روحانيان برسته و متّقي و زاهد و آگاه، در دوره غيبت صغري، هر يک پس از ديگري، نايب خاص دوازدهم بودند، و

[ صفحه 47]

امور مردم را مي گذراندند، و واسطه ميان امام و شيعيان بودند. [1] .

شيخ محمد بن يعقوب کليني، مؤلف کتاب «الکافي»، که از او ياد کرديم نيز در سال 329(يا:328) هجري قمري در گذشته است. بنابراين، شيخ کليني، هم عصر با نُوّابِ اَربَعَه بوده است. [2] .

[1] «مُنتَهي الآمال»، باب چهاردهم، فصل هشتم، «کفايةُ المُوَحِّدين»، ج3.

[2] شيخ ابو جعفر، محمد بن يعقوب کليني از عالمان بزرگ و موثق اسلام، و از خدمتگزاران جليل القدر دين خدا و مذهب تشيع است. تعبير«ثقة الاسلام»- که در کاربرد جدي خود، مفهومي مهم دارد- لقب معروف است. به اين دليل که اين عالم بزرگ، در عصر «غيبت صغري» مي زيسته است، و کتاب عظيم «الکافي» را در اين عصر در خلال 20 سال کوشش و رنج و پژوهش با تنظيم و نقل و ترتيبي بسيار خوب، گرد آورده است، مي توان حدس زد، که چه بسا گاه گاه، از سوي امام در کار اين تأليف راهنمايي مي شده است. کتاب «الکافي» در چاپ اخير، در 8 جلد، منتشر شده است. 2 جلد، در بيان خرد و آگاهي و بيان اصول عقايد و جهان بيني الهي، و داشتن خط اعتقادي (توحيد و ايمان) و شرح ولايت و سياست و حکومت شرعي(امامت)، و اخلاق است، 5 جلد در بيان احکام فقه و حقوق اسلامي است، و 1 جلد در مسائل گوناگون.