در اين باره، يکي از نمونه هاي جالب توجه و مهم، مقالي است مفصل و رساله وار و تحقيقي، از استاد دانشگاه مدينه، شيخ عبد المحسن العباد، به نام «عقيدةُ اهلِ السُّنَّةِ و الاَثَر فيالمهدي المنتَظَر». اين مقال، سخنراني مبسوطي است که در يک محفل دانشگاهي، به وسيله استاد نامبرده القا شده است، و سپس به صورت رساله اي، به وسيله مجله دانشگاه مدينه به چاپ رسيده است. [1] .

در تقسيماتي که براي اين بحث تحقيقي در نظر گرفته شده است، مطالب آن به ده بخش تقسيم گشته و بدين ترتيب تحرير يافته است:

1- ذکر نام آن عده از اصحاب پيامبر«ص» که احاديث مربوط به



[ صفحه 77]



مهدي«ع» را از پيامبر نقل کرده اند.

2- ذکر نام عالمان بزرگي که احاديث مهدي را در کتابهاي خويش- بر اساس اسناد- ذکر کرده اند.

3- ذکر نام عالماني که هر يک کتابي مستقل درباره مهدي«ع» نوشته اند.

4- ذکر نام عالماني که احاديث مربوط به مهدي را متواتِر دانسته اند و نقل کلام آنان.

5- ذکر احاديثي که در کتاب «صحيح بخاري» و کتاب«صحيح مُسلم» ذکر شده است، و مربوط است به امر مهدي.

6- ذکر پاره اي احاديث درباره مهدي، که در ديگر کتابهاي معتبر حديثي آمده است، و بيان سندهاي آنها و معتبر بودن آن سندها.

7- ذکر برخي از عالمان که احاديث مربوط به مهدي را مستند شناخته اند، و اعتقاد به ظهور مهدي را لازم شمرده اند، و نقل سخنان آنان.

8- ذکر برخي کسان که احاديث مربوط به مهدي را انکار کرده يا مورد ترديد قرار

داده اند، و رد کلام آنان.

9- ذکر پاره اي احاديث، که ممکن است گمان شود با احاديث مربوط به مهدي سازگار نيست، و پاسخ به اين گمان و توهم.

10- سخني در پايان.

اين گفتار بلند و مستند، با اين فصلها که ياد شد، شامل احاديث بسيار، و مآخذ سرشار، و بحثهاي فني معتبري است که در خور توجه فراوان است. ناگفته نمي گذاريم که برخي از اهل سنت، از جمله نويسنده رساله ياد شده در پاره اي مسائل مربوط به اين امر عظيم، با ما شيعي مذهبان، اختلاف نظرهايي دارند- که علت آن اختلاف نظرها هم در جاي خود روشن و شناخته است- ليکن آنچه مهم است اين است که اصل موضوع، با ابعاد عمده خويش، مورد تصديق و تأييد و اعتقاد و باور است، حتيدر اواخر قرن چهاردهم، آنهم در سرزميني مثل عربستان سعودي. و اين تصديق و اذعان تا جايي است که مدارک موضوع گردآوري مي شود، و در يک محفل دانشگاهي، مورد بحث و کنفرانس قرار



[ صفحه 78]



مي گيرد، و سپس از استادي که اين بحث را تهيه کرده است تقدير به عمل مي اد، و مجله دانشگاه وهّابي، اين اثر اعتقادي را منتشر مي کند. اينها دليلِ برپاي بودن عمود حق است در هر زمان. استاد عبدالمحسن العباد، در فصل نهم اين مقال مي گويد:

شيخ محمد سفاريني، در شرح منظومه اعتقادات اهل سنت گفته است: «سخن درستي که اهل سنت بدان معتقدند اين است که مهدي... پيش از اينکه عيسي از آسمان به زير آيد ظهور مي کند. درباره خروج مهدي احاديث بسياري وارد شده است تا جايي که به حد تواتر معنوي رسيده است. و اين احاديث ميان عالمان اهل سنت شيوع و شهرت دارد، بطوري که اين امر يکي از عقايد آنان به شمار است.» سفاريني آنگاه برخي از اقوال و احاديث مربوط به خروج مهدي را، و نامهاي پاره اي از راويان آن احاديث را از اصحاب پيامبر«ص»، ياد کرده است. سپس چنين افزوده است:«احاديث فراواني از پيامبر اکرم، از طريق اين شمار از اصحاب که نام برده شدند، و ديگراني که نامشان نيامد، روايت شده است. همچنين نسلهاي پس از اصحاب، يعني تابعين نيز، اين احاديث را نقل کرده اند. و اين مجموعه چنان است که براي انسان، موجب علم قطعي مي شود. بنابراين، ايمان و اعتقاد به خروج و ظهور مهدي واجب است. چنانکه اين حقيقت نزد عالمان ثابت گشته، و در کتابهاي اعتقادي اهل سنت و جماعت تدوين يافته است.

در پايان رساله ياد شده، سخناني آمده است از شيخ عبد العزيزبن باز، نائب رئيس دانشگاه مدينه. وي که در محفل دانشگاهي ياد شده حاضر بوده است، در پايان، از استاد عبدالمحسن العباد، براي تهيه اين مطالب تحقيقي تشکر مي کند، و خود نيز مطالب و احاديث و استنادهايي، در تأييد موضوعات مقاله، مي افزايد. مقاله(رساله) ياد شده، در کتاب پر ارج «موسوعةُ الامامِ المهديّ» [2] نيز درج گشته است.

با اين نقلها و استنادها بخوبي روشن مي گردد که موضوع مهدي و ظهور آخرُ الزَّمان امري است مسلّم، و اعتقادي است اسلامي، اعتقاديکه در طول سده ها و اعصار، در ميان عالمان مذاهب اسلامي مورد قبول بوده است، و شرايط و



[ صفحه 79]



علامات مربوط به آن ثبت و ضبط شده است. عالمان اسلامي پيوسته اين احاديث را روايت کرده اند و به دست نسلهاي ديگر امت رسانيده اند. و در اقاليم مختلف اسلامي در اين باره فصلها و کتابها نوشته اند. و هر گاه مدّعيي پيدا شده است به رسوا ساختن او پرداخته اند، و علايم عمده ظهور و حوادث بزرگ آخرُ الزَّمان را يادآور گشته اند، تا مردم به دست مدّعيان گول نخورند، و به دام دکّه داران و حقّه بازان و دينسازان دچار نيايند. نقل و ثبت و ذکر(تخريجِ) احاديث مربوط به مهدي«ع»، در طول سده ها، در ميان اهل سنت نيز قطع نگشته است تا عصر حاضر. و در اين عصر مي نگريم که حتي عالمان عربستان سعودي(که از شيعه و مدارک شيعه، و شناخت شيعه و حقايق و مباني تشيع بسيار دورند، و نمي خواهند اين حقايق و مباني را به صورت صحيح و جامع بفهمند و درک کنند و بشناسند)، امر مهدي را مسلم مي شمارند، و براي اثبات آن، و گسترش مفهوم آن، و رد مخالفان آن، تلاش علمي مي کند، و در سطح محافل دانشگاهي، به بيان فصول درخشان حديث نبوي، در اين باره، مبادرت مي ورزند.