در سياق اين بحث بايد ياد کنيم که «حُجَّت» و «وليّ»، از نظر اِعمال ولايت تشريعي، و حق حاکميت اجتماعي، ممکن است داراي يکي ازپنج وضعيت باشد:

1- حاضر و فعّال، مانند حضرت موسي«ع»، به هنگامِ بسيج کردنِ بني اسرائيل، و در گيري با فرعون تا سقوط فرعون و فرعونيان؛ و مانند حضرت محمد«ص»، در دوران 10 ساله مدينه؛ و مانند حضرت علي«ع»، در دورانِ 5 ساله خلافت.

2- حاضر و غير فعّآل، مانند حضرت عيسي«ع»، در سالهاي نزديک بعثت؛ و مانند علي«ع»، در دوران 25 ساله خانه نشيني.

3- حاضر و فعّال در پاره اي از ابعاد تکليفهاي اجتماعي و تربيتي و سياسي... مانند ائمه طاهرين«ع»، با توجه به شئونِ مختلف اقدام و حماسه و درگيريهاي مخفي و غير مخفي آنان، و معارضات ايشان با حکومتهاي مستکبر و جبّار، و مباحثات ايشان با صاحبانِ عقايد و افکار.

4- غايب، به غيبتهاي کم زمان(غيبت صغري)، مانند غيبت برخي از پيامبران (مثلاً: حضرت صالح«ع»)، از قوم خويش، و مانند غيبت حضرت حُجَّتِ بنِ الحَسَن «ع»، در عصرِ «غيبت صغري».

5- غايب، به غيبت طولاني(غيبت کبري)، مانند غيبت کبراي حضرت وليعصر، مهدي قائم- عَجَّلَ اللهُ تعالي فَرَجَهُ الشَّريف.