تمام مخلوقات و ممکنات و انواع و اجناس و اشخاص مرکب مي باشند از «ما به الاشتراک» و «ما به الامتياز» به عبارت ديگر هر يک از افراد و اشخاص و انواع در عين حال که در بعضي اوصاف ذاتي يا عرضي يا اعتباري با افراد ديگر جهت اجتماع و اشتراک دارند داراي اوصاف و مشخصاتي نيز مي باشند که به آن اوصاف از ديگران ممتاز و مشخص مي شوند و اين مسأله مميزات و مشخصات يکي از بزرگترين حکمتهاي عالم آفرينش و از پايه هاي عمده بقاي نظام جهان است.

ما به الاشتراک يا قدر مشترک، آن چيزي است که فرد يا افراد ديگر در آن شرکت دارند و ملاک صحت اطلاق يک مفهوم کلي و لفظ عام بر افراد کثير است مانند انسان، مسلمان، ناطق، ضاحک...

ما به الافتراق و الامتياز، اوصاف و مشخصات حقيقي و عرضي و اعتباري است که افراد به ملاحظه آن از يکديگر مميز و بطور استقلال تحت ملاحظه و تصوّر واقع مي شوند.

بديهي است که مشخصات يک فرد بسيار و بلکه شايد قابل احصاء نباشد، ولي در مقام شناختن يک نوع يا يک فرد، بايد طوري مشخصات او گفته شود که با توجه به آن مشخصات، آن فرد با فرد ديگر اشتباه نشود، مثلاً در خصوصيات مسکن بايد نام کشور، استان، شهرستان، بخش، نام خيابان، نام کوچه، شماره اطاق، و در خصوصيات اندام بايد شکل، شمايل، قيافه رنگ چهره، نشانه هاي مو، ابرو، و قد و قامت، و در مشخصات نسبي و فاميلي، اسم پدر و مادر و اجداد (پدر بزرگها) و جدات (مادر بزرگها) و در مشخصات عملي، اقدامات اصلاحي، جنگها، غزوات، معاهدات، کار و پيشه، مقامات، مواقف تاريخي، سلوک و وضع معاشرت، و در مشخصات علمي، روش فکري، ايمان، عقيده، نظرات اجتماعي و سياسي و آراي ديگر، و در اوصاف اخلاقي، چگونگي صفات و خُلق و خوي او از قبيل شجاعت، سخاوت، عفو، گذشت، تواضع و فروتني، شکيبائي، عدل و ساير اوصاف و محامد اخلاقي و يا اضداد آنها بايد ذکر شود.

هر چه اين مشخصات روشن تر بيان شود فردي که مقصود شناساندن او است، بهتر شناخته مي شود.

راجع به حضرت مهدي (ع) و اوصاف آن بزرگوار بايد بدانيم که شناختن مشخصات آن حضرت از دو جهت اهميّت بخصوص دارد: يکي از نظر تکليف زيرا شناختن امام شرعاً و عقلاً واجب است و به حکم حديث معروف: «من مات ولم يعرف امام زمانه مات ميتة الجاهلية =هر کس بميرد و امام زمان خود را نشناخته باشد، مرده است (همانند) مردن جاهليّت». و ديگر از جهت شناختن دروغ و باطل بودن دعاوي کساني که به دروغ ادعاي مهدويّت کرده يا بنمايند، زيرا با ملاحظه اين مشخصات، کذب و بطلان دعواي اين افراد روشن و واضح مي شود چون فاقد اين صفات و خصائص بوده اند.

صفات و مشخصات حضرت مهدي (ع) که در احاديث و روايات ذکر شده مشخصاتي است که هر کس آن مشخصات را در نظر بگيرد هرگز آن حضرت را با افراد ديگر اشتباه نخواهد کرد و اگر ديده مي شود پاره اي فريب خورده و دعواي مهدويّت را از شياداني پذيرفته اند، به دليل غفلت يا بي اطلاعي از اين مشخصات و خصائص بوده، و يا آنکه بعضي مشخصات را که تمام مشخّص نبوده و وصف عام آن حضرت و ديگران بوده، تمام مشخّص شمرده و صاحبان وصف عام را با صاحب وصف خاص اشتباه کرده اند. بسياري هم دانسته و عمداً اين دعاوي را براي يک سلسله اغراض مادّي و سياسي و حُبّ جاه و رياست، به ظاهر پذيرفته و ترويج مي نمايند.

و گر نه خصوصيات و اوصافي که براي آن حضرت بيان شده مشخصاتي است که جز بر آن شخص خاص و موصوف به آن صفات خاص (يعني امام دوازدهم، يگانه فرزند امام حسن عسکري) بر احدي از کساني که ادعاي مهدويّت کرده اند قابل انطباق نيست و بطلان دعاوي آنها با توجه به اين نشانيها و علامات مانند آفتاب آشکار و هويدا است.

علماء و دانشمندان متتبع و محيط به احاديث که وثاقت آنان مورد تأييد علم رجال و تراجم است، در کتابهاي معتبر و مستند به نحو کافي و وافي اين مشخصات را تعيين و توضيح داده اند که چون نقل آن احاديث در اينجا امکان پذير نيست لذا ما فقط بر طبق احصاي ناقص خودمان در کتاب «منتخب الاثر» قسمتي از اين مشخصات را با ذکر عدد احاديثي که بر هر يک از آنها دلالت دارد به عرض خوانندگان ارجمند مي رسانيم.

1ـ مهدي (ع) از خاندان و ذريه پيغمبر (ص) است. «طبق 389 حديث».

2ـ همنام و هم کنيه پيغمبر 9 و شبيه ترين مردم به آن حضرت است. «طبق48 حديث».

3ـ در صفت شمائل و قيافه آن حضرت. «21 حديث».

4ـ از فرزندان اميرالمؤمنين (ع) است. «طبق214 حديث».

5ـ از فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) است «طبق192 حديث».

6ـ از فرزندان حسن و حسين (ع) است «طبق 107 حديث». [1] .

7ـ از فرزندان حسين (ع) است «طبق185 حديث».

8ـ نهمين از فرزندان حسين (ع) است «طبق 148 حديث».

9ـ از فرزندان زين العابدين (ع) است «طبق 185 حديث».

10ـ هفتمين از فرزندان حضرت باقر (ع) است «طبق 103 حديث».

11ـ ششمين از فرزندان حضرت صادق (ع) است «طبق 99 حديث».

12ـ پنجمين از فرزندان موسي بن جعفر است «طبق 98 حديث».

13ـ چهارمين از فرزندان حضرت رضا (ع) است «طبق 95 حديث».

14ـ سوّمين از فرزندان امام محمد تقي (ع) است «طبق 60 حديث».

15ـ جانشين جانشين امام علي نقي و پسر امام حسن عسکري است «طبق 146 حديث».

16ـ اسم پدرش حسن (ع) است «طبق 147 حديث».

17ـ مادرش سيده کنيزان و بهترين ايشان است «طبق 9 حديث».

18ـ دوازدهمين امام و خاتم ائمه است «طبق 136 حديث».

19ـ داراي دو غيبت است (صغري و کبري) «طبق 10 حديث».

20ـ غيبتش از بس طولاني خواهد شد که مردم ضعيف الايمان و کم معرفت، گرفتار شک و ترديد مي شوند «طبق 91 حديث».

21ـ بسيار طويل العمر است «طبق 318 حديث».

22ـ زمين را پر از عدل و داد کند بعد از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد «طبق 123 حديث».

23ـ مرور روزگار او را پير نسازد و به سيماي جوانان باشد «طبق 8 حديث».

24ـ ولادتش پنهان باشد «طبق 14 حديث».

25ـ دشمنان خدا را مي کشد و زمين را از شرک و ظلم و ستم و حکومت ديکتاتوران پاک و به تأويل جهاد کند «طبق 14 حديث».

26ـ دين خدا را آشکار و اسلام را در تمام روي زمين گسترش دهد و فرمانرواي روي زمين گردد و زمين را خدا به او زنده سازد «طبق 47 حديث».

27ـ مردم را به هدايت و قرآن و سنّت برگرداند «طبق 15 حديث».

28ـ داراي سنّتهائي از انبياء است که از آن جمله غيبت است «طبق 23 حديث».

29ـ با شمشير قيام کند «طبق احاديث بسيار».

30ـ روش او روش پيغمبر 9 باشد «طبق 30 حديث».

31ـ ظاهر نشود مگر بعد از آنکه مردم در امتحانات و آزمايشهاي سخت واقع شوند «طبق 24 حديث».

32ـ عيسي نازل شود و در نماز به آن حضرت اقتدا نمايد «طبق 25 حديث».

33ـ پيش از ظهورش بدعتها و ظلم و گناه و تجاهر به فسق و فجور، زنا، ربا، ميگساري، قمار، رشوه، ترک امر به معروف و نهي از منکر و معاصي ديگر رايج شود، زنان مکشفه و در کارهاي مردان شرکت کنند، طلاق بسيار و مجالس لهو و لعب و غنا و آوازهاي مطرب علني گردد. «طبق 37 حديث».

34ـ هنگام ظهورش منادي آسماني به نام او و نام پدرش ندا کند که همه آن را بشنوند و ظهور آن حضرت را اعلام کند «طبق 27 حديث».

35ـ پيش از ظهورش نرخها بالا رود و بيماريها زياد شود و قحطي ظاهر و جنگهاي بزرگ بر پا شود و خلق بسيار از ميان بروند «طبق 23 حديث».

36ـ پيش از ظهورش «نفس زکيّه» و «يماني» کشته شوند و در «بيدا» (که مکاني بين مکه و مدينه است) خسفي واقع شود و دجّال و سفياني خروج کنند و صاحب الزمان (ع) آنها را بکشد. «طبق احاديث باب6 و7 از فصل6 و باب9 و10 از فصل7».

37ـ برکات آسمان و زمين بعد از ظهورش ظاهر شود و زمين معمور آباد گردد و غير خدا پرستش نشود و کارها آسان و خردها تکامل يابد «طبق احاديث باب2 و3 و4 و11 و12 از فصل7».

38ـ سيصد و سيزده نفر اصحاب او در يک ساعت به محضرش حاضر شوند «طبق 25 حديث».

39ـ ولادت و مشروح تفصيلات و تاريخ آن و بعضي از احوال مادر جليله آن حضرت «طبق 214 حديث».

40ـ شرح بعضي از معجزات او در زمان حيات پدر بزرگوارش و در غيبت صغري و غيبت کبري و نام جمع کثيري از کساني که مشرف به نعمت ديدار و لقاي آن حجت خدا شده اند «طبق باب2 و3 از فصل3 و باب1 و2 از فصل4 و باب1 و2 از فصل5».

بيش از اين و به تفصيل هر کس خواسته باشد، از اوصاف حضرت مهدي (ع) اطلاع حاصل نمايد مي تواند به کتاب منتخب الاثر نگارنده و يا کتابهاي مبسوط و مفصل و جامع محدثين بزرگ مانند صدوق، نعماني، شيخ طوسي ومجلسي ـ رضوان الله عليهم اجمعين ـ رجوع نمايد.