پيمودن جاده انتظار بدون شناختن امامِ منتظَر ممکن نيست. استقامت و پايداري در وادي انتظار وابسته به درک صحيح از پيشواي موعود است. بنابراين علاوه بر شناخت امام به اسم و نسب، لازم است نسبت به جايگاه امام و رتبه و مقام او نيز آگاهي کافي بدست آورد.

ابونصر که از خدمتگذاران امام حسن عسکري عليه السلام است، پيش از غيبت امام مهدي عليه السلام به حضور آن حضرت مي رسد. امام مهدي عليه السلام از او مي پرسد: آيا مرا مي شناسي؟ پاسخ مي دهد: آري، شما سرور من و فرزند سرور من هستيد! امام عليه السلام مي فرمايد: مقصود من چنين شناختي نبود!؟ ابونصر مي گويد: (مقصود شما چيست) خودتان بفرماييد.

امام عليه السلام مي فرمايد:

من آخرين جانشين پيامبر خدا هستم و خداوند به (برکت) من بلا را از خاندان و شيعيانم دور مي کند. [1] .

اگر معرفت امام براي منتظرِ حاصل شود، او از هم اکنون خود را در جبهه امام مي بيند و احساس مي کند که در خيمه امام و کنار او قرار گرفته است. بنابراين لحظه اي در تلاش براي تقويت جبهه امام خويش کوتاهي نمي کند.

امام باقرعليه السلام فرمود:

...مَنْ ماتَ وَ هُوَ عارِفٌ لِاِمامِهِ لَمْ يَضُرُّهُ، تَقَدَّمَ هذَا الْاَمْرِ اَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ ماتَ وَ هُوَ عارِفٌ لِاِمامِهِ کانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقائمِ فِي فُسْطاطِهِ. [2] .

کسي که بميرد در حالي که امام خود را شناخته باشد، جلو افتادن يا تأخير امر (ظهور) به او زيان نمي رساند و کسي که بميرد و حال آنکه امام خود را شناخته است مانند کسي است که در خيمه امام و همراه او بوده است.

گفتني است که اين معرفت و شناخت چنان مهمّ است که در کلام معصومين عليهم السلام آمده است که براي بدست آوردن آن، لازم است از خداوند طلب ياري شود.

امام صادق عليه السلام فرمود:

... در زمان غيبت طولاني امام مهدي عليه السلام باطل گرايان (در اعتقاد و دين خود) به شک و ترديد گرفتار مي شوند. زراره، از ياران خاص امام گفت: اگر آن زمان را شاهد بودم چه عملي انجام دهم؟

امام صادق عليه السلام فرمود:... اين دعا را بخوان:

اَللَّهُمَّ عَرِّفْني نَفْسَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْني نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ نَبِيَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْني رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْني رَسُولَکَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَکَ اَللَّهُمَّ عَرِفْني حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْني حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ ديني. [3] .

آنچه تا کنون مطرح شد معرفت نسبت به جايگاه امام در مجموعه نظام هستي است. [4] او حجّت پروردگار و جانشين به حق پيامبر و پيشواي همه مردم است که اطاعت از او بر همگان واجب است چرا که اطاعت از او همان اطاعت از خداست.

يکي ديگر از ابعاد معرفت امام، شناختن سيره و صفات امام است [5] و اين بُعد از شناخت، تأثير عملي گسترده اي در رفتار و خُلق و خويِ منتظر مي گذارد و بديهي است که هر اندازه معرفت انسان به زواياي گوناگون زندگي امام و حجت الهي بيشتر و عميق تر باشد، آثار آن در بخش هاي گوناگون زندگيِ او بيشتر خواهد بود.