بازگشت

سيره اقتصادي امام


روش امام مهدي عليه السلام در امور مالي حکومت بر مبناي مساوات قرار دارد و اين همان روش پسنديده اي است که در زمان پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه وآله وجود داشته است و پس از او، اين شيوه تغيير يافت و معيارهاي دروغيني براي پرداخت هاي بي حساب به افراد، جاي آن را گرفت و سبب پيدايش فاصله طبقاتي در جامعه اسلامي آن روز شد و اگرچه امام علي عليه السلام و امام حسن عليه السلام در مدت خلافت خود به نظام برابري در پرداخت اموال مسلمين پاي بند بودند ولي پس از ايشان بني اميه اموال مسلمانان را مانند ملک شخصي خود و بر طبق مصالح فردي، به کار مي بردند و از اين راه پايه هاي حکومت نامشروع خود را محکم مي کردند. آنها زمين هاي کشاورزي يا غير آن از ثروت ها و اموال عمومي را به نزديکان خود مي بخشيدند و اين کار که به ويژه در زمان خليفه سوم و دوران بني اميّه رايج گرديده بود حالتي رسمي پيدا کرد.

امام مهدي عليه السلام که مظهر عدالت و دادگري است، بيت المالِ مردم را به عنوان ثروتي عمومي که همگان در آن شريک هستند قرار مي دهد به گونه اي که هيچ گونه تبعيض و امتياز خواهي در آن راه نداشته باشد و بخشش ثروت ها و زمين ها به کلّي ممنوع باشد.

پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود:

... اِذَا قامَ قائِمُنا اضْمَحَلَّت الْقَطائِعُ فَلاقَطائِع [1] .

زماني که قائم ما قيام کند، قطايع (زمين هايي که زمامداران و حکام جور در مالکيت خود در آورده و يا واگذار کرده اند) از بين مي رود به طوري که ديگر قطايعي در ميان نخواهد بود.

و ديگر از شاخصه هاي شيوه مالي امام آن است که در راستاي رفع نيازهاي مادّي و ايجاد رفاهي معقول براي زندگيِ تمام افراد، امام مهدي عليه السلام اموال فراواني به مردم مي بخشد و در حکومت او هر نيازمندي که از او طلب مي کند، اموال زيادي دريافت مي کند.

پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود:

... فَهُوَ يَحْثُواالْمالَ حَثْواً [2] .

او (مهدي عليه السلام) اموال را به فراواني مي بخشد.

و اين شيوه براي ايجاد زمينه هاي اصلاح فردي و اجتماعي است که هدف بزرگ امام خوبان است. آن حضرت با بي نياز کردن مردم از جهت مادّي، در پي ايجاد زمينه مناسب براي پرداختن افراد به طاعت و عبادت پروردگار است که در بخش اهداف حکومت به تفصيل درباره آن سخن گفتيم.


پاورقي

[1] بحارالانوار، ج 52، ص 309.

[2] معجم احاديث الامام المهدي عليه السلام، ج 1، ص 232، ح 143.