بازگشت

قلمرو حکومت و مرکز آن


ترديدي نيست که حکومت حضرت مهدي عليه السلام حکومتي جهاني است زيرا که او موعود همه بشريت و تحقق بخش آرزوهاي همه انسان هاست. بنابراين آنچه از زيبايي ها و خوبي ها در سايه حکومت او به وجود آيد سراسر زمين را فرا خواهد گرفت. اين حقيقتي است که روايات فراوان، شاهد آن است که به گروههايي از آنها اشاره مي کنيم.

الف. روايات بسياري که مضمون آن چنين است، مهدي عليه السلام زمين را پر از عدل و داد مي کند همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد. [1] کلمه «زمين» (الارض) سرتاسر کره خاکي را در بر مي گيرد و هيچ دليلي وجود ندارد که معني آن را به بخشي از زمين محدود کند.

ب. رواياتي که از تسلّط امام مهدي عليه السلام بر مناطق مختلف جهان خبر داده است که گستردگي و پراکندگي و اهميت آن مناطق، حکايت از سلطه آن حضرت بر تمامي جهان دارد و گوياي آن است که بيان بعضي از شهرها و کشورها در روايات از باب نمونه و مثال بوده و ميزان درک مخاطبان روايات در آن زمان نيز ملاحظه گرديده است.

در روايات مختلف از روم، چين، ديلم يا کوههاي ديلم، ترک، سند، هند، قسطنطنيّه، کابل شاه و خزر به عنوان مناطقي که امام مهدي بر آنها مسلط خواهد شد و آنها را فتح خواهد کرد نام برده شده است. [2] .

گفتني است که مناطق ياد شده در دوران ائمه عليهم السلام بر بخش هاي بسيار گسترده تري نسبت به زمان ما، گفته مي شده است. براي مثال «روم» شامل همه اروپا و حتي قاره آمريکا مي گرديده و مراد از چين همه شرق آسيا بوده که شامل ژاپن نيز مي شود همانگونه که «هند»، پاکستان امروز را شامل بوده است.

شهر قسطنطنيه همان استانبول است که در جهان آن روز به عنوان مقاوم ترين شهرها و مناطق از آن ياد مي شده و در واقع فتح آن يک پيروزي و موفقيت بزرگ شمرده مي شده زيرا که يکي از راههاي اصلي ورود به قاره اروپا بوده است.

خلاصه اينکه تسلّط امام مهدي عليه السلام بر مناطق حسّاس و مهم جهان حکايت از گستردگي جهاني فرمانروايي آن حضرت دارد.

ج. گذشته از روايات دسته اول و دسته دوّم، روايات متعددي در دست است که به روشني از جهاني بودن حکومت حضرت مهدي عليه السلام خبر مي دهد.

در سخني از پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله آمده است که خداوند متعال فرموده است:

... من دين خود را به دست آنها (پيشوايان دوازده گانه) بر همه آئين ها پيروز مي گردانم و به دست ايشان فرمان خود را (بر همه) چيره خواهم ساخت و به (قيام) آخرين آنها - امام مهدي عليه السلام - سراسر زمين را از دشمنانم پاک خواهم کرد و او را بر مشرق و مغرب زمين فرمانروا خواهم گرداند... [3] .

و امام باقرعليه السلام فرمود:

اَلْقائِمُ مِنّا... يَبْلُغُ سُلْطانَهُ الْمَشْرِقَ وَالْمَغْرِبَ وَيُظْهِرُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ دينَهُ عَلَي الدّينِ کُلِّهِ وَلَوْکَرِهَ الْمُشْرِکُونَ... [4] .

قائم عليه السلام از، (خاندان پيامبر) است... (او کسي است که) فرمانروايي او شرق و مغرب (عالم) را فرا خواهد گرفت و خداوند به دست او دين خود را بر همه اديان غلبه مي دهد اگر چه مشرکان را خوش نيايد.

و اما مرکز حکومت جهاني حضرت مهدي عليه السلام، شهر تاريخي کوفه است که در آن زمان وسعت زيادي خواهد يافت به گونه اي که شهر نجف را که در چند کيلومتري کوفه است شامل مي شود و به همين دليل است که در بعضي روايات، کوفه و در بعضي ديگر نجف به عنوان مرکز حکومت نام برده شده است.

امام صادق عليه السلام در ضمن روايتي طولاني فرموده است:

مرکز حکومت او (حضرت مهدي عليه السلام) شهر کوفه خواهد بود و محل قضاوت او مسجد (بزرگ) کوفه. [5] .

گفتني است شهر کوفه از ديرزمان، مورد توجّه خاندان پيامبرصلي الله عليه وآله و محل زمامداري حضرت علي عليه السلام بوده است و مسجد مشهور آن يکي از چهار مسجد معروف جهان اسلام است که امام علي عليه السلام در آن نماز گزارده و خطبه مي خوانده است و نيز در آن به امر قضاوت مي پرداخته است و در نهايت در محراب همان مسجد به شهادت رسيده است.


پاورقي

[1] کمال الدين، باب 25، ح 4 و باب 24، ح 1 و 7.

[2] ر.ک: غيبت نعماني و احتجاج طبرسي.

[3] کمال الدين، ج 1، باب 23، ح 4، ص 477.

[4] کمال الدين، ج 1، ب 32، ح 16، ص 603.

[5] بحار، ج 53، ص 11.