مقصود از کتاب هاي تاريخي، منابع تاريخ عمومي است که برخي از نويسندگان و آثار آنان در اين زمينه اشاره مي گردد.

1 - «طبري» متوفاي (310 ه‍/ 922 م) در دوران «غيبت صغري» مي زيست. اثر او «تاريخ الرسل و الملوک» که به «تاريخ طبري» شهرت دارد، عاري از هرگونه اطلاعاتي درباره فعاليت هاي وکلاي امام دوازدهم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است (همين مي تواند مشعر به پنهاني بودن فعاليت هاي آنان باشد)؛ در عين حال فعاليت هاي مبارزاتي ديگر گروه هاي شيعه؛ مانند «اسماعيليه» را تا تشکيل حکومت آنان در سال (296 ه‍/ 908 م) دنبال مي کند؛ وي همچنين کاربرد حديث نبوي را درباره مهدي قائم به وسيله اين گروه ها، در تلاش آنان براي دستيابي به قدرت در طول زمان «غيبت صغري» پيگيري مي نمايد.

2 - «مسعودي» متوفاي (346 ه‍/ 957 م) در دوره «غيبت کبري» مي زيست و اطلاعات مهمي را در رابطه با رفتار خشونت آميز عباسيان نسبت به امامان و پيروان آنها و تاءثير اين سياست را بر وقوع غيبت به دست مي دهد. اين نکات را مي توان در کتاب هاي او، موسوم به «مروج الذهب»، «التنبيه و الاشراف» و «اثبات الوصية» (منسوب به او) دريافت.

3- «ابن اثير» متوفاي (630 ه‍/ 1232 م) در اثر خود «الکامل في التاريخ» گزارش مفيدي مربوط به شکاف و اختلافات ميان وکلاي امام دوازدهم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و نقش «غلات» را در ايجاد اختلافات، به ويژه «شلمغاني» بر مي شمارد.

از اين منابع و مآخذ دست اول که بگذريم، در دوران معاصر و دهه هاي اخير نيز کتاب هاي تحقيقي و در خور ستايشي پيرامون غيبت و تاريخ آن و زندگي سياسي امام دوازدهم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نوشته شده که مي تواند نقش به سزايي در روشن نمودن تاريخ سياسي آن حضرت و سازمان مخفي وکلا و پرده برداشتن از حقايق تاريخي آن عصر، داشته باشد. در ذيل به برخي از آنها اشاره مي شود:

«منتخب الاثر في الامام الثاني عشر عليه السلام»، «آية الله صافي گلپايگاني».

«تاريخ الغيبة الصغري» و «تاريخ الغيبة الکبري»، «سيد محمد صدر».

«تاريخ سياسي غيبت امام دوازدهم عليه السلام» [1] ، «دکتر جاسم حسين».

«حياة الامام محمد المهدي عليه السلام»، «باقر شريف القريشي».

در نوشته حاضر، بسياري ديگر از آثار تاريخي، کتب حديث و... به کار رفته است، به خصوص در مورد عصر غيبت کبري و وضعيت فکري و سياسي - اجتماعي مسلمانان در آستانه غيبت صغري که در هر بحث به آنها اشاره شده است.